AHMET HAMDİ TANPINAR VE ALIFA RIFAAT’TA EVİN SAHİBİ OLARAK YILAN
(SERPENT AS THE OWNER OF THE HOUSE IN AHMET HAMDİ TANPINAR AND ALIFA RIFAAT
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Hülya ÜRKMEZ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
9
|
|
Sayı |
:
27
|
|
Sayfa |
:
218-233
|
Özet
İlk çağlardan itibaren dünya üzerinde hemen her kültürde görülen yılana farklı hatta zıt anlamlar yüklenmiştir. Mitoloji, destan, masal ve kutsal kitaplarda birbirinden farklı anlamlarıyla yer almıştır. Yılan bir taraftan ölümü diğer taraftan ölümsüzlüğü, gençliği, iyileştirme gücünü temsil eder. Günümüzde tıp, veterinerlik, diş hekimliği, eczacılık gibi sağlık bilimlerinin sembolü olarak kullanılmaya devam etmektedir. Resim, heykel, mimari, minyatür gibi sanatların yanında, insanı anlatmada dilin imkânlarını kullanan edebiyatta da zengin çağrışım dünyasıyla yer almıştır. Bu çalışmada Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Evin Sahibi” adlı hikâyesiyle Mısırlı yazar Alifa Rifaat’ın “Benim Bilinmedik Dünyam” adlı hikâyesi karşılaştırma yöntemiyle ele alınmaya çalışılacaktır. Ortaklık ve benzerliklerin tespit edilmesinin yanında farklılıklar nedenleriyle birlikte dikkate sunulacaktır. Hikâyelerde olaylar Kahire ve Musul gibi yılanın yaşamasına uygun sıcak memleketlerde geçer. Buralarda yılanla sık karşılaşan insanlar onun uyandırdığı duyguları anlatılarına taşırlar. Dünyanın birçok kültüründe görülen yılanla kadın arasındaki ilişki ve yılanın evin sahibi olduğu inancı iki eserde de yer alır. Bu durum “Evin Sahibi”nde kahramanın annesinin hikâyesinin anlatıldığı iç hikâyede görülür. Hikâyelerde kadına âşık olan yılan onun hayatına hükmetmeye başlar. Bu hâkimiyet “Benim Bilinmedik Dünyam” da kadınının iç dünyasıyla sınırlı kalırken. “Evin Sahibi”nde bütün aile fertlerine yayılır. Karşılaştırılan hikâyelerdeki yılanlar, kadınlardan şartlarını tek taraflı kendilerinin koydukları anlaşmaya bağlı kalmalarını isterler. Anlaşma bozulduğunda ölümle/mutlu dünyanın kaybıyla cezalandırırlar. Coğrafi yakınlık ve ortak inançlar benzerlikleri açıklar. Her iki toplumun kendine has hayat dinamikleri de farklılıkları doğurur.
Anahtar Kelimeler
Edebiyat, hikâye, Tanpınar, Alifa Rifaat, yılan, kadın
Abstract
The serpent which has been seen in almost all cultures since the first ages was ascribed separate and controversial meanings from one another. It has appeared in mythology, legend, fairy-tale and holy scripture books with different meanings from one another. While the serpent, on the one hand, has represented the death, it has also symbolized immortality, youth, and the power of healing. Today, it is still being used as the symbol of the medical sciences such as medicine, veterinary medicine, pharmaceutics, etc. Along with the various branches of art such as painting, sculpture, architecture and miniature, it has had a significant role with its rich world of associations to depict human beings through literature, which uses the potentials of the languages. This study is an effort to discuss the story “The Owner of the House” by Ahmet Hamdi Tanpınar, and the story “My World of the Unknown” by Alifa Rifaat by means of a comparative method. Not only will the common points and the similarities be determined but also the differences will be presented along with the reasons. In both stories, the events happen in warm climates which are suitable for the serpent to live such as Cairo and Mosul. People come across with the serpents quite often in such places, and they depict the emotions aroused by them. Also, the relationship between the serpents and women observed in a number of cultures around the world, and the belief that the serpent is the owner of the house are seen in both of the two stories. This condition is seen in “The Owner of the House”, where the story of protagonist’s mother is told within the inside story. The serpents that fall in love with the women in both stories begin to dominate the lives of these women. In the story “The Owner of the House”, this impact is not only limited to woman herself but also it spreads to the household as well. In the two stories compared, the serpents want the women to adhere to the agreements whose terms were unilaterally dictated by the serpents themselves. When the agreements are violated, the women are punished with death/the loss of the happy world. Geographical proximity and common believes explain the similarities. The life dynamics unique to each of the two communities result in the differences.
Keywords
Literature, story, Tanpınar, Alifa Rifaat, serpent, woman