NİĞDE BÖLGESİNDE YAZILAN CÖNKLER ÜZERİNE
(A STUDY ON CÖNKS WRITTEN IN NİĞDE REGION
)
|
Yazar
|
:
Namık Aslan
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
28
|
|
Sayfa |
:
76-83
|
Özet
Cönk kavramının eski kaynaklarda sıklıkla mecmua kavramıyla yan yana ve aynı anlamada kullanıldığı dikkate alındığında bir edebiyat terimi olarak ne anlam ifade ettiği gayet açıktır. Cönkler, yaygın anlamıyla bir tür şiir mecmuası olmakla beraber, folklor içerisinde değerlendirebileceğimiz pek çok dil malzemesini de ihtiva eden bir tür derleme, toplama veya düzenleyicilerinin edebi zevklerine göre hazırladıkları bir tür antoloji olarak tanımlanabilir. Bu defterlerle alakalı olarak araştırmacıların itilaflı oldukları husus defterlere verilen “cönk” adı etrafında yoğunlaşmaktadır. Özellikle saz şairlerinin şiirleri ve halk bilgisi türünden derlemeler ihtiva eden bu defterlere Cava ve Malaya dillerinden gelen bir kelimenin ad olarak verilmesi oldukça enteresan ve anlaşılması da bir o kadar güç olsa gerektir. Bu muğlaklığın cevabını, İslam medeniyeti dairesine girdikten sonra özellikle edebiyatımızın etkilenmesinde birinci derecede rol oynayan Fars dili ve kültüründe aramasının daha doğru olabileceğini düşünüyoruz. Aslında cönk kavramının tanımlanması bağlamlı tartışmalar, belki de bu defterlerin bütünüyle incelenip değerlendirilmemiş olmalarıyla alakalıdır. Bunların bütünüyle tetkikinden sonra varılacak sonuçlar, “cönk” kavramıyla alakalı olarak ittifak edilebilecek bir tanımlamayı da getirebilecektir. Ancak özellikle akademik çevrelerin bu ata yadigarlarına karşı, onların değeri nispetinde ilgi duyduklarını söyleyemeyiz.
Anahtar Kelimeler
Niğde bölgesi, cönkler, halk şairleri
Abstract
Considering the exchangable usage between the term of “cönk”and “mecmua” in ancient resources, the meaning of the “cönk” from the perspective of the literature can be clearly understood.In addition to the being a kind of poetical “mecmua”, “cönks” can be defined as an compilation that is generated by utilizing various linguistic properties in folklore or a kind of collection or anthology that is composed by the authors according to the their literary imagination and talents. However, researchers are not in consensus about the common name of manuscripts for that the “cönk”is used. Especially, using the cönk keyword that is originated from the Cava and Malaya languages to describe the manuscripts in which there are poems from poets and compilations is unusual and difficult to understand. The answer for this dilemma should be searched in the Persian language and culture that directly effectour literature after entering the Islamic world.Actually, the discussions about the correct definition of the cönks can originate from the lack of detailed investigations of them.After completing detailed examinations about the cönks, it can be possible to make a common description of cönks.
Keywords
Niğde region, cönk’s, folk poets