ÇAĞATAY TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ BİR HAYVANCILIK RİSALESİ: RİSALE-İ ÇÂRVÂÇILIK
(A LIVESTOCK BOOKLET WRITTEN IN CHAGATAI TURKISH: RİSALE-İ ÇÂRVÂÇILIK
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Mustafa KARACA
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
28
|
|
Sayfa |
:
84-105
|
Özet
XV. yüzyıldan XX. yüzyılın başına kadar doğu sahasında kültür ve medeniyet dili olarak kullanılan Çağatay Türkçesi ile farklı türlerde ve konularda oldukça fazla ve önemli eser meydana getirilmiştir. Bu eserler içerisinde dericilik, ayakkabıcılık, değirmencilik, aşçılık, marangozluk, çiftçilik gibi meslek dallarıyla ilgili eserler dikkat çeken türlerdendir. Edebî kaygıdan ziyade konuşmaya dayalı yalın bir dille yazılan bu eserler Türkçenin söz varlığı, Türk kültürü ve dönemin toplumunun sosyal yapısı hakkında pek çok bilgiyi barındırmaları ve günümüze kadar ulaştırmaları bakımından önemlidir.
Bu yazıda Berlin Staatsbibliothek Kütüphanesi Ms. or. oct. 1658 numarada Risale'i Carwaciliq adıyla kayıtlı Çağatay Türkçesiyle yazılmış yirmi üç varaklık yazma eser ses ve imla özellikleri bakımından incelenmiş ve eserin çeviri yazı yoluyla aktarımı yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türk dili, Çağatay Türkçesi, meslek adları, ses ve imla, çeviri yazı
Abstract
From the XV century to the beginning of the XX century, many and important works in different genres and subjects were produced in Chagatai Turkish, which was used as the language of culture and civilization in Central Asia. Among these works, works related to professions such as leatherwork, shoemaking, milling, cookery, carpentry and farming are among the remarkable types. These works, which were written in a plain language based on speech rather than literary concern, are important in terms of containing and conveying a lot of information about the vocabulary of Turkish, Turkish culture and the social structure of the society of the period.
In this article, a twenty-three-leaf manuscript written in Chagatai Turkish, registered with the name of Risale'i Carwaciliq in Berlin Staatsbibliothek Library number Ms. or. oct. 1658, has been examined in terms of sound and orthographic features, and the work has been transferred through translation and writing.
Keywords
Turkic, Chagatai Turkish, Phonetic and Orthography, Transcription