ESKİ UYGURCADA AGRIG, İG, KEGEN, KEM, TİKİG, TOGA “HASTALIK, AĞRI, SIZI” Soklık: Hırs, Hastalıların En Şiddetlisidir
(AGRIG, İG, KEGEN, KEM, TİKİG, TOGA IN OLD UIGHUR TURKIC LANGUAGE “ILLNESS, PAIN AND ACHE” Greed is the most severe of diseases
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Ülkü Polat
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
29
|
|
Sayfa |
:
129-149
|
Özet
Eski Türkçede hastalık, ağrı, sızı anlamlı pek çok terim kullanılmıştır. Özellikle Uygur Türkçesi dönemi “hastalık, ağrı, sızı” anlamlı terimler açısından oldukça zengindir. Genel olarak hastalık anlamına gelen ve çoğunlukla aynı anlamı karşılamak üzere ikileme olarak veya hepsinin birlikte kullanımıyla kalıp ifadelerde sık tanıklanan bu terimler arasındaki kullanım farklılıkları ise dikkat çekici boyuttadır. Hem Eski Türkçe hem Türkçenin diğer tarihî devirlerinde tıp terimleri ile ilgili çalışmalar yapılmıştır ve yapılmaya devam etmektedir. Bu çalışmada Eski Uygur Türkçesinde hastalık adları, organ adları gibi terimler değil sadece genel olarak “hastalık, ağrı, sızı” anlamına gelen agrıg, ig, kegen, kem, tikig, toga terimleri üzerinde durulacak ve bu terimlerin dönem metinlerindeki kullanımları ile ilgili bazı tespitler ve dikkatler sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Eski Türkçe, Eski Uygur Türkçesi, hastalık, ağrı, sızı.
Abstract
A large number of terms that mean illness, pain and ache were interchangeably practised in the Old Turkic language. The Uighur Turkic language particularly uses terms of disease, pain and ache abundantly. In most cases, the differences between these terms which mean disease are conspicuous and are frequently witnessed in collocations, mostly as reduplications or all together to provide the same. Most studies on medical terms have been carried out and still pursued in both Old Turkish and other historical periods of Turkish language. This study concerns the terms agrıg, ig, kegen, kem, tikig, toga which generally mean “sickness” and “pain”, not terms referring diseases or limbs in Old Uighur Turkic and some determinations and attention will be presented about the use of these terms in the texts of the period.
Keywords
Old Turkic, Old Uighur Turkic language, illness, pain, ache.