BİR HATIRA-İ PEJMÜRDE: SALİME SERVET SEYFİ’NİN ROMANINDA KADINLAR
(THE MEMORY OF A SHABBY: WOMEN IN SALIME SERVET SEYFI'S NOVEL
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Gülsemin Hazer
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
28
|
|
Sayfa |
:
61-75
|
Özet
İkinci Meşrutiyet döneminin kadın yazarlarından Salime Servet Seyfi’nin (d.1868-ö.1944), süreli yayınlardaki yazıları, şiir ve hikâyeleri dışında yayımlanmış iki eseri bulunmaktadır. Bir Hatıra-i Pejmürde (1329) romanında olduğu gibi düz yazılarında da kadın ve kadın hakları meselesine özel bir ilgi gösteren yazar, konuyu yaşadığı toplumun kıymet hükümlerine ve şartlarına göre değerlendirir. Kadının öncelikli vazifesinin annelik olduğunu düşünen yazar, gazete ve dergi yazılarında, toplumun iyi annelere duyduğu ihtiyacı anlatır. Bir Hatıra-i Pejmürde romanında ise farklı anne tiplerinin hikâyeleriyle kadının toplum ve aile içindeki yerini gösterir. Romandaki anneler, Carl Gustav Jung’un belirlediği anne arketipinin farklı görünümlerini taşırlar. Anneliğin olumlu ve olumsuz özelliklerinin tezahür ettiği bu kadınlardan kötü ve zalim olan ‘ölümcül kadın tipi’ni, masum, mazlum ve iyi olan ise ‘kurban tipi’ni temsil etmektedir. Çalışmada Bir Hatıra-i Pejmürde romanı, kadın tiplerinin taşıdığı özelliklere göre ele alınmadan önce, yazarın Şehbal’de yayımlanan “Kadınlık Davasından" başlıklı yazı dizisinde, kadın hakları meselesini nasıl ele aldığı değerlendirilmiş, bu yazılardan romana yansıyan görüşler ortaya çıkarılmıştır. Romanın yapısal unsurlarını ve içerik düzlemini şekillendiren kadın tipleri tahlil edilirken de anne arketipinin olumlu ve olumsuz özelliklerinin kurmaca kişilerdeki tezahür biçimi irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Salime Servet, Bir Hatıra-i Pejmürde, ‘Ölümcül Kadın Tipi’, ‘Kurban Kadın Tipi’, ‘Korkunç Anne’, ‘Anne Arketipi’
Abstract
Salime Servet Seyfi (b.1868-d.1944), one of the women writers of the Second Constitutional Era, has two published works other than her writings, poems and stories in periodicals. The author, who pays special attention to the issue of women and women's rights in his prose, as in his novel Bir Hatıra-i Pejmürde (1329), evaluates the subject according to the conditions and values of the society in which he lives. The author, who thinks that the primary duty of women is motherhood, tells about the need of the society for good mothers in his newspaper and magazine articles. In Bir Hatıra-i Pejmürde novel, he shows the place of women in society and family with the stories of different mother types. These mothers carry different aspects of the mother archetype determined by Carl Gustav Jung. Among these women, in whom the positive and negative characteristics of motherhood are manifested, the evil and cruel 'femme fatale' represents the innocent, oppressed and good 'victim type'. In the study, before the novel Bir Hatıra-i Pejmürde is discussed according to the characteristics of female types, it is evaluated how the author deals with the issue of women's rights in the series titled “from the femininity case”, published in Şehbal, and the views reflected on the novel from these articles are revealed. While analyzing the types of women that shape the structural elements and content level of the novel, it has been tried to examine the manifestation of the positive and negative features of the mother archetype in fictional persons.
Keywords
Salime Servet, Bir Hatıra-i Pejmürde, ‘femme fatale’, ‘victim woman type’, ‘terrible mother’, ‘mothe