KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE DEVLET ADAMLIĞI YÖNÜYLE KÖPRÜLÜZÂDE FÂZIL AHMED PAŞA
(KÖPRÜLÜZADE FAZIL AHMED PASHA IN TERMS OF STATESMANSHIP IN CLASSICAL TURKISH POETRY
)
|
Yazar
|
:
Arş. Gör. Dr. Merve Menteşe
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
29
|
|
Sayfa |
:
249-274
|
Özet
İnsan ve insanla ilgili görünüşler klasik Türk şiirinde oldukça fazla yer almaktadır. Bu görünüşler şiirlerde tipler ve kişilikler olarak varlığını göstermiştir. Bir divanıhümayun üyesi olan Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa da tarihî kişilikler arasında yer almaktadır.
Divan şairi yazdığı kaside, gazel, tarih manzumelerinde divanıhümayun üyelerine sıklıkla yer vermiştir. İncelenmiş olan Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’yı diğer divan üyelerinden ayıran en temel özellik devletin padişahtan sonra gelen en üst mertebesi olan sadrazamlık görevinde bulunması ve 15 yıl boyunca görevinden hiç azledilmeden başarıyla görevini sürdürmüş bir devlet adamı olmasıdır. Yapılan incelemede Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’ya yer verilmesinin asıl nedeni onu diğer devlet adamlarından ayıran başarılı görev hayatıdır.
Bu çalışmada klasik Türk şiirindeki devlet adamlığı vasıflarının Köprülüzâde Ahmed Paşa için şiirlerde nasıl kullanıldığı incelenmiştir. Çalışmanın başlangıcında biyografisine değinilen Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın şiirlerde yer alan özelliklerinin biyografisiyle örtüşüp örtüşmediği ortaya konulmuştur. Çalışmada klasik Türk şiirindeki devlet adamlığı vasıfları kişisel özellikler ile devlet ve toplum değerleri şeklinde iki gruba ayrılarak incelenmiştir. Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın en fazla ve en çeşitli özelliklerinin bulunduğu divanlar belirlenmiştir. Divanlardaki belirlenen özellikler en fazla rastlanandan en az rastlanan özelliğe doğru sıralanarak incelenmiştir. Çalışmanın sonunda elde edilen verilerin istatiksel sonuçlarını gösteren tablolar yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk şiiri, Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa, divanıhümayun, sadrazam, tipler ve kişilikler.
Abstract
Human and human-related appearances are very much included in classical Turkish poetry. These appearances have shown their presence as types and personalities in the poems. Köprülüzade Fazıl Ahmed Pasha, a member of the decency council, is also one of the historical personalities.
The Divan poet often included members of the divanihumayun in his qasida, ghazals, and historical poems that he wrote. The main feature that distinguishes Köprülüzade Fazıl Ahmed Pasha from other members of the court that has been studied is that he holds the position of grand vizier, the highest order of the state that comes after the sultan, and is a statesman who has successfully held his position for 15 years without ever being dismissed from his post. The main reason why Köprülüzade Fazıl Ahmed Pasha was included in the review is his successful career in office, which distinguishes him from other statesmen.
In this study, it is examined how the qualities of statesmanship in classical Turkish poetry are used in poems for Köprülüzade Ahmed Pasha. At the beginning of the study, it was revealed whether the characteristics of Köprülüzade Fazıl Ahmed Pasha, whose biography was mentioned at the beginning of the study, coincide with his biography. In this study, the qualities of statesmanship in classical Turkish poetry are examined by dividing them into two groups in the form of personal characteristics and values of the state and society. The divans in which the most and the most diverse features of Köprülüzade Fazıl Ahmed Pasha are located have been identified. After a brief explanation for each feature, elements such as words, phrases, verses reflecting the features are shown along with their meanings in sample couplets and couplets.
Keywords
Classical Turkish poetry, Köprülüzade Fazıl Ahmed Pasha, divanıhümayun, grand vizier, types and pers