ZAMANA UYMAK YAHUT ABDULLAH ZÜHTÜ’NÜN MÜTAREKE DÖNEMİ HİKÂYELERİNDE YABANCILAŞMA VE ÖZE DÖNÜŞ
(BEING IN TUNE WITH THE TIME OR ALIENATION AND RETURNING TO SELF IN ABDULLAH ZÜHTÜ’S STORIES IN THE ARMSTICE PERIOD
)
|
Yazar
|
:
Yusuf Kömür
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
29
|
|
Sayfa |
:
231-248
|
Özet
Mütareke Dönemi, 1918 ile 1922 yılları arasındaki dört yıllık bir süreci kapsamaktadır. Türk toplumu açısından son derece sıkıntılı bu sürecin tanıklarından Abdullah Zühtü, 1920 ile 1922 yılları arasında Peyam-ı Sabah gazetesinde yayımladığı 26 hikâyeden, özellikle “Yeni Zaman Sahnelerinden” üst başlığını taşıyan hikâye dizisiyle, değişen sosyal ve siyasal koşullar karşısında Türk insanının yaşadığı ahlaki değişim/dönüşüm ve öz değerlerinden uzaklaşma gibi meselelere eğilir. Abdullah Zühtü, hikâyeleriyle bir yandan bu hususlara farkındalık oluşturur diğer yandan çözüm önerileri getirir. Abdullah Zühtü’nün bu dönemde yayımladığı hikâyelerde; “dışarıdan” gördüğüyle ve duyduğuyla yeni bir hayat kurmaya çalışan kişiler, kendi yaşam pratiklerine uymadığı hâlde başkası/öteki gibi davranır. Öz değerlerine yabancılaşmış kişiler sırrını ve sınırlarını anlayamadığı değişimi taklit yoluyla yaşamaya başlar. Abdullah Zühtü orta ve alt sınıftan insanların hayatlarından kesitler şeklinde kaleme aldığı hikâyeleriyle söz konusu dönemdeki değişimin/dönüşümün toplumdaki izlerini belirginleştirir. Değişimin karşı konulmaz rüzgârına kapılarak henüz kendi bireysel gelişimini tamamlayamamış veya “ötekine” benzeyerek mukallit bir kişilik geliştirenleri, kendi millî ve manevi değerlerine yabancılaşmış yönleriyle ele alır. Bunların yanı sıra bireyselleşme sürecini başarıyla tamamlamış ve yeniliği/yenileşmeyi hakkıyla anlamış kişilere de yer verir. Abdullah Zühtü hikâyelerinde panoramasını sunduğu yozlaşmış hayatlara, yine hikâye şahısları aracılığıyla “iyileştirici/çözüm önerisi sunan” bir bakış açısıyla yaklaşmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Abdullah Zühtü, Mütareke Dönemi, Peyam-ı Sabah, farkındalık, yabancılaşma.
Abstract
The Period of Truce (Mütareke Dönemi) covers a period of four years between 1918 and 1922. Abdullah Zühtü, one of the witnesses of this extremely troublesome process for Turkish society, focuses on issues like moral change/transformation and alienation from core values, especially with a series of stories titled “The Scenes of New Period (Yeni Zaman Sahnelerinden)” from 26 stories published in the newspaper Peyam-ı Sabah between 1920 and 1922. By means of his stories, Abdullah Zühtü raises awareness about these issues on the one hand and proposes solutions on the other. In the stories of Abdullah Zühtü published during this period, people who try to build a new life through what they see and hear “from the others” behave like someone else/others even though this does not comply with their own living patterns. People who have been alienated from their core values begin to experience the change, whose secret and limits cannot be understood, through imitation. Abdullah Zühtü highlights the traces of the change/transformation in the society in the aforementioned period with the stories he wrote in the form of sections from the lives of middle- and lower-class people. He deals with those who have not yet completed their personal development due to being captivated by the irresistible wind of change or those who have become an imitator by acting like others in terms of their characteristics alienated from their own national and spiritual values. In addition, he points to those who have successfully completed their individualization process and those who have properly understood novelty/renewal. Abdullah Zühtü scrutinizes the corrupted lives that he portrays in his stories through the characters in the stories, with a “constructive and helpful” viewpoint.
Keywords
Abdullah Zühtü, The Period of Truce, Peyam-ı Sabah, awareness, alienation.