OSMANİYE İLİ MERKEZ AĞZINDAN SÖZ DERLEMELERİ
(LEXICAL COMPILATIONS FROM THE CENTRAL DIALECT OF OSMANIYE PROVINCE
)
|
Yazar
|
:
Dr. Sertan Alibekiroğlu
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
30
|
|
Sayfa |
:
155-168
|
Özet
Türkiye’de bir program dâhilinde halk ağzından söz derlenmesi Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar uzanır. Derlemeler sayesinde Türkiye Türkçesinin söz varlığının ortaya konmasının yanı sıra yabancı sözlere karşılıklar bulunması, Türkçenin unutulmuş sözlerinin canlandırılması sağlanmıştır. Halk ağzından derlemeler sonucunda Türkçenin söz yapımı, söz dizimi ile Türkiye Türkçesindeki anlam değişmeleri gibi pek çok bilgiye de ulaşılmıştır. Coğrafi ve tarihi derinliği geniş olan Türkçenin ağızlarından derlemeler oldukça uzun bir sürede gerçekleşmiştir. Uzun süren derleme çalışmaları yaygın bilinen adıyla Derleme Sözlüğü adı altında yayımlanmıştır. Bu sözlükte yaklaşık 600 bin madde başı söz bulunmaktadır. Derleme Sözlüğü Türkiye Türkçesinin söz varlığı ile ilgi şimdiye kadar hazırlanmış olan en kapsamlı sözlük durumundadır. Bununla birlikte Derleme Sözlüğü’ne dâhil olmayan pek çok sözün varlığı, genelde “…derleme sözlüğüne katkılar” ifadesi içeren pek çok çalışmadan anlaşılmaktadır. Bu çalışma Osmaniye merkez ağzına ait olup Derleme Sözlüğünde yer almayan ya da yer alıp da Osmaniye merkez ağzındaki anlamı sözlükte bulunmayan sözler ile bazı deyimlerin Türkçenin söz varlığını tespit çalışmalarına katkı sunması amacıyla yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesi, Osmaniye merkez ağzı, halk ağzından derleme, Derleme Sözlüğü
Abstract
The compilation of lexical elements from the Anatolian Turkish dialects within a program in Turkey dates back to the first years of the Republic. Thanks to the compilations, besides revealing the vocabulary of Turkey Turkish, it was ensured that foreign words were found and forgotten Turkish words were revived. Another aim of these activities was to find Turkish equivalents for foreign used in standard language. These compilations from the dialects provided a deeper insight into Turkish syntax and semantic changes. Compilations from the dialects of Turkish, which has a wide geographical and historical depth, took place in a very long period time. Long-term compilation studies were published under the common name of “Derleme Sözlüğü” (Dictionary of Anatolian Turkish Dialects). There are approximately 600 thousand main entries in this dictionary. “Derleme Sözlüğü” is the most comprehensive dictionary prepared so far regarding the vocabulary of Turkish. However, the existence of many words that are not included in the “Derleme Sözlüğü” is generally deduced from many studies whose title includes the expression “…contributions to the Derleme Sözlüğü”. This study was carried out in order to contribute to the studies of determining the vocabulary of the Turkish language of the words and some idioms that belong to the central dialect of Osmaniye and are not included in the Derleme Sözlüğü or that do not exist in the dictionary of the central dialect of Osmaniye.
Keywords
Turkish, Osmaniye central dialect, compilation from dialects, Dictionary of Anatolian Turkish Dialec