TÜRK KÜLTÜRÜ VE DERLEME SÖZLÜĞÜ’NDE MEYVELER VE MEYVE ADLANDIRMALARI (Şekline, Rengine, Tadına ve Olgunlaşma Dönemine Göre Adlandırmalar)
(FRUITS AND FRUIT NAMES IN TURKISH CULTURE AND DERLEME SÖZLÜĞÜ (Names According to Shape, Color, Taste and Maturation Period)
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Meltem GÜL
, Cahit SAĞIRDAĞ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
31
|
|
Sayfa |
:
98-126
|
Özet
Türk Dil Kurumu tarafından 1930-1960 yılları arasında yapılan derleme faaliyetleri sonucunda 12 ciltlik Derleme Sözlüğü oluşmuştur. Derleme Sözlüğü çalışmasıyla Anadolu’da yaşayan halkın günlük konuşma dilindeki yaşamın her alanını kapsayan zengin söz varlığı ortaya çıkmıştır. Bu söz varlığı içinde meyve isimleri de geniş bir yer tutmaktadır. Anadolu’daki halk, günlük konuşma dilinde yer verdikleri bu meyveleri isimlendirirken belirli ölçütler kullanmıştır. Ölçüt olarak meyveler; tadına, rengine, şekline ve olgunlaştığı döneme göre Anadolu halkı tarafından meyve adlandırmasında kullanılmıştır.
Çalışmanın giriş kısmında meyvelerin Türk kültüründeki yerine değinilmiştir. Daha sonra meyve adları; şekline göre, rengine göre, tadına göre ve olgunlaşma dönemine göre biçiminde sınıflandırılmıştır. Sözlükte bulunan meyve adlarının Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, Dede Korkut, Divanu Lûgat-it Türk, Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü, Çağdaş Türkçenin Etimoloji Sözlüğü, Güncel Türkçe Sözlük, Kutadgu Bilig, Abuşka Lûgatı, An Etymological Dictionary of Pre-Thirtenth-Century Turkish, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat gibi eserlerde var olup olmadığı da tespit edilmiş, var olan kelimeler anlamları ile birlikte yazılırken, yok olan kelimeler ise (-) işaretiyle gösterilmiştir. Çalışmada Türk Kültüründe ve Derleme Sözlüğü’nde meyvelerle ve meyve adlandırmaları ile ilgili zengin söz varlığını gösterme ve bu alanda yapılan çalışmalara katkı sağlama amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Derleme Sözlüğü, Meyve, Meyvelerin Kullanım Alanı, Meyve Adlandırmaları, Türk Kültürü.
Abstract
As a result of the compilation activities carried out by the Türk Dil Kurumu between 1930-1960, a 12 volume Derleme Sözlüğü was formed. With the Derleme Sözlüğü study, a rich vocabulary covering all areas of life in the daiy spoken language of the people living in Anatolia has emerged. Fruit names also have a large place in this vocabulary. The people in Anatolia used certain criteria when naming these fruits, which they use in their daily speech. Fruits as criteria; It was used by the Anatolian people to name fruit according to its taste, color, shape and ripening period.
In the introduction part of the study, the place of fruits in Turkish culture is mentioned. Later fruit names; It is classified according to its shape, color, taste and ripening period. In the fruit names Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, Dede Korkut, Divanu Lûgat-it Türk, Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü, Çağdaş Türkçenin Etimoloji Sözlüğü, Güncel Türkçe Sözlük, Kutadgu Bilig, Abuşka Lûgatı, An Etymological Dictionary of Pre-Thirtenth-Century Turkish, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat It has also been determined whether they exist in works such as existing words are written with their meanings, while missing words are shown whith a (-) sign. In the study, it is aimed to show the rich vocabulary about fruits and fruit nomenclature in Turkish Culture and Derleme Sözlüğü and to contribute to the studies in this field.
Keywords
Derleme Sözlüğü, Fruit, Usage Area of Fruits, Fruit Nomenclature, Turkish Culture.