TÜRK EDEBİYATININ BİLİNEN EN ESKİ NAZİRE ÖRNEKLERİ: SEYF-İ SARAYI’NİN ŞİİRLERİ
(THE OLDEST KNOWN SIMILAR POEMS IN TURKISH LITERATURE: SEYF-İ SARÂYÎ’S POEMS
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Üzeyir ASLAN
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
31
|
|
Sayfa |
:
1-31
|
Özet
Nazire, edebî kavram olarak bir şairin manzum bir eserine, alelekser gazeline aynı vezin ve kafiyede olmak üzere yazılan benzeri şiir olarak tanımlanmıştır. Bu benzeri şiir, model şiirle anlam birlikteliğine sahip olmalıdır. Nazire şiir, örnek alınan şiirden söz ve anlam bakımından daha üstün olmalıdır. Nazire şairi bunu başaramzsa taklit seviyesinde kalarak başarısız olur. Nazireler derlenerek nazire mecmualarında bir araya getirilmiştir. Derleyeni bilinen nazireler Ömer bin Mezid’in Mecmûatü’n-Nezâir’i, Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiu’n-Nezâir’i, Pervane bin Abdullah’ın Mecmûa-i Nezâir’i, Edirneli Nazmî’nin Mecmau’n-Nezâir’i ve Budinli Hisâlî’nin Metâliu’n-Nezâir’idir. 14. yüzyılda yaşamış Kıpçak şairi Seyf-i Sarâyî’nin Gülistan Tercümesi’nin sonunda on altı şiiri bulunmakta olup bunlardan sekizi naziredir. Seyf’in nazire yazdığı şairler; Mevlana Kadı Muhsin, Mevlana İshak, Mevlana İmâd-ı Mevlevî, Ahmed Hâce es-Sarâyî, Hârizmî, Abdülmecid, Tuğlı Hâce ve Hasanoğlu’dur. Seyf’in nazireleri örnek şiirle aynı vezin, kafiye ve konudadır. Vezin yönünden başarılı olan nazire şiirlerde şair kafiye kelime bulmada ve söz ile anlamı farklılaştırmada başarılıdır. Bu çalışmada Seyf-i Sarâyî’nin on altı şiiri çeviri yazılı ve dil içi çevirili olarak verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
nazire, tetebbu, zemin, Seyf-i Sarâyî, Gülistan Tercümesi
Abstract
Nazire, as a literary concept, is defined as a similar poem written in the same rhyme and meter to a poet's verse work, mostly his ghazal. This similar poem should have the unity of meaning with the model poem. Nazire poetry should be superior to the poetry taken as an example in terms of word and meaning. If the Nazire poet cannot achieve this, he will fail by remaining at the level of imitation. Nazires were compiled and brought together in nazire magazines. The nazires whose compilers are known are Ömer bin Mezid's Mecmuatu'n-Nazair, Hacı Kemal's Camiu'n-Nazair from Eğridir, Pervane bin Abdullah's Mecmua-i Nazair, Edirneli Nazmî's Mecmau'n-Nazair 'i and Budinli Hisali's Metaliu'n-Nazair. There are sixteen poems at the end of the Gulistan Translation of Seyf-i Sarâyî, a Kipchak poet who lived in the 14th century, and eight of them are nazires. The poets that Seyf wrote nazire; Mevlana Kadi Muhsin, Mevlana İshak, Mevlana İmad-ı Mevlevî, Ahmed Hâce es-Sarâyî, Hârizmî, Abdülmecid, Tuğlı Hâce and Hasanoğlu. Seyf's nazires are in the same meter, rhyme and subject as the sample poem. In nazire poems that are successful in terms of rhythm, the poet is successful in finding rhyme words and differentiating word and meaning. In this study, sixteen poems of Seyf-i Sarâyî are given in transcription and in language translation.
Keywords
similar poem, imitation, model poem, Seyf-i Sarâyî, Gulistan, translation