İNSAN DOĞASINDA SAĞLIĞIN YERİ VE TÜRK DESTANLARINDA HALK HEKİMLİĞİ UYGULAMALARI
(THE PLACE OF HEALTH IN HUMAN NATURE AND PRACTICES OF FOLK MEDICINE IN TURKISH EPIC
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Ali Osman Abdurrezzak
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
31
|
|
Sayfa |
:
70-87
|
Özet
Hastalık, felaket, getirmek için kötü ruhları yönlendirerek yapılan büyülere karşılık sağaltma, diriltme, şekil değiştirme bu olumsuz etkilerden kurtulmak ve sakınmak için kullanılmaktadır. Özellikle iyileştirme (sağaltma) motifinin halk hekimliği hakkında da bilgi vermesi doğal yollarla iyileştirmenin tarihsel temelini göstermektedir. Diriltme motifi ise yaratılış mitinin insandaki tezahürüdür. Halk hekimliği bağlamında doğadan yararlanılmak suretiyle tedavi etmenin ve Orta Asya, Şamanlık kültürüne ait uygulamaların varlığından söz edilebilir. Sağaltıcı güce sahip olanlar tarafından yürütülen halk hekimliği toplumda saygı ve itibar gören bir uygulama olmasının yanında sağaltıcıların mitolojik dönem destanlarında şifalı bitkilerle iyileştirici özelliği olduğu bilinmektedir. Türk destanlarındaki diril(t)me motifi de iyileştirme motifi içerisinde yer bulabilmektedir. Sağlığa kavuşmak için yaraların düzelmesi gibi uygulamalar ölenin dirilmesi içinde yapılmaktadır. Sağaltım veya diriltme de kullanılan efsunlu söz, şifalı bitki ve kutsal sayılan nesneler söz ve ritüelin mistik gücü ile anlam kazanmaktadır.
Bu çalışmada tedavinin insan doğasındaki yeri, önemi, sağaltıcılar üzerinde durulduktan sonra, çok geniş bir coğrafyada varlığını gösteren Türk destanları içerisinde tespit edilen halk hekimliğine dair uygulamalar ortaya konulup çözümlenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Türk destanları, halk hekimliği, sağaltım, sağaltıcı, motif, ritüel.
Abstract
Healing, resurrection, and shape-shifting are used to get rid of and avoid these negative effects in response to spells made by directing evil spirits to bring disease, disaster. The fact that the motif of healing gives information about folk medicine shows the historical basis of healing by natural means. The resurrection motif is the human manifestation of the myth of creation. In the context of folk medicine, it can be mentioned that there are practices belonging to the Central Asian and Shamanic culture and to treat by making use of nature. Folk medicine, which is carried out by those who have therapeutic power, is a respected and respected practice in the society, and it is known that healers have healing properties with medicinal plants in mythological epics. The resurrection motif in Turkish epics can also find a place in the healing motif. In order to regain health, practices such as healing of wounds are carried out in the resurrection of the deceased. Magical words, herbs and sacred objects used in healing or resurrection gain meaning with the mystical power of words and rituals.
In this study, after focusing on the place of treatment in human nature, its importance and curatives, the practices of folk medicine, which are found in Turkish epics that show their existence in a very wide geography, will be tried to be revealed and analyzed.
Keywords
Turkish epics, folk medicine, healing, curative, motif, ritual.