BURHAN-İ KATI’DA GEÇEN SÜRYANİCE BİTKİ ADLARI
(SYRIAC PLANT NAMES IN BURHAN-İ KATI
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Ali Rıza Tosun
, Dr. Murat Öner
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
31
|
|
Sayfa |
:
232-245
|
Özet
Bu çalışmada Muhammed Hüseyin b. Halefi Tebrizî’nin Asım Efendi tarafından Burhan-i Katı adıyla Türkçeye çevirilen ve 1799 yılında yayınlanan eserinde geçen Süryanice bitki adları ele alınmıştır. Burhan-i Katı’nın 1799 baskısı madde başlarının sayfa ve satır numaraları esas alınarak veritabanı oluşturacak biçimde arap harfli olarak yerleştirildi. Önce bütün Süryanice kodlamasıyla verilen sözcükler süzüldü 86 sözcük elde edildi. Ardından bitki adı yada bitkilerle ilişkili olmayan sözcükler çıkarıldı ve geriye 52 adet sözcük kaldı. Bu sözcükler Dekhoda, Steingass’ın Farsça sözlükleriyle karşılaştırılmış ve Dekhoda Sözlüğünde bütün sözcüklerin bulunduğu ve küçük farklarla aynı anlamda kullanıldığı gözlenmiştir. Steingass’ın sözlüğü ile yapılan karşılaştırmada 6 sözcüğün Steingass tarafından madde başı olarak alınmadığı gözlenmiş ve neden almadığı konusunda açıklama yapılmaya çalışılmıştır. Bulunan bitki adları Dioscorides’in De material medica adlı eserinin İngilizce ve Türkçe çevirisiyle, Turan Baytop’un Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ile karşılaştırılmış ve anlamlı bir eksikliğe, hataya rastlanmamıştır.
Anahtar Kelimeler
bitki adları, boanik, Süryanice, sözlük, Farsça, Asım Efendi
Abstract
In this work we extracted Syriac words from Burhan-i Katı, Turkish translation of Muhammed Hüseyin b. Halefi Tebrizî (1652) by Asım Efendi. Turkish translation was printed first time in 1799. We use 1799 edition of Burhan-i Katı. Firstly we wrote the dictionary in arabic script in accordanca with page and line number constituting as a database. And then filtered Syriac or Syriac related words which is 86 items. After that extracted related with herbal headwords which is 52 items. Then these words compared with Dehkoda and Steingass’ Persian dictionary. In Dekhoda we found all words in Asım Efendi’s translation. In Steingass 6 words are missing and we explained why they are missing. Finally we compared words and definitions with Dehkoda, Steingass and Dioscorides’ De materia medica. We concluded that there is no meaningful mistake and difference with Tebrizi and Dioscorides. In future may be some reserchers can find small issues if they can it helps us to trace backward to mediaval Islamic and Ancient Greek Science.
Keywords
herbs, plants, dictionary, Syriac, Persian, Asım Efendi