KÖSTENCE KIRIM TATAR AĞZINDAKİ ÇATI EKLERİNİ SINIFLANDIRMA DENEMESİ
(TRIAL OF THE CLASSIFICATION OF THE VOICE SUFFIXES IN ROMANIAN CONSTANTA CRIMEAN TURKISH DIALECT
)
|
Yazar
|
:
Nazmiye KIRIMLI
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
32
|
|
Sayfa |
:
157-176
|
Özet
Çalışmamızın temelini oluşturan Romanya Köstence Ağızı coğrafya bakımından tamamen farklı bir bölgede varlığını sürdürse de belirgin ağız özellikleriyle Kırım Türkçesini temsil etmektedir. Kıpçak Türkçesine ait unsurlar içeren bu ağız Kırım Nogayları ile Romanya, Bulgaristan ve Türkiye’deki Kırım Türkleri tarafından konuşulmaktadır. 1783’te Kırım’ın işgali sonucunda başlayan göç hareketleri Kırım Türklerinin bugünkü Romanya sınırlarında bulunan Dobruca bölgesine yerleşmelerine ve sonrasında da Köstence Ağzının oluşumuna neden olmuştur. Günümüzdeki dilcilikte Çatı eklerinin tanımı, fonksiyonları ve sınıflandırılması birbiriyle çelişen durumlar ve karışıklıklar yaratarak tartışmalı görüşlere yol açmaktadır. Dilciler tarafından çatı eklerinin yapım ekleriyle karıştırılarak çatı eklerinin fiilin çatısını değiştirmekle beraber fiilden fiil türediği ifade edilmektedir. Bu sorunun önlenmesi ve uygun bir sonuca bağlanabilmesi için hazırladığımız bu çalışmada Romanya bölgesinde konuşulan Köstence Kırım Türkçesi Ağzına ait derleme metinlerin tanıklığıyla çatı konusunu aydınlatmaya ve bu konu ile ilgili oluşabilecek sorunları tespit etmeye çalıştık. Söz konusu ekin üstlendiği işlevleri dikkate alınarak alt fonksiyonları belirlenecek ve tanıtılacaktır. İncelediğimiz eklerin konuşma sırasında geçirdiği ses hadiselerinden kaynaklanan bir takım alt şekilleri tespit edilerek çalışmaya dahil edilecektir.
Anahtar Kelimeler
ek, fonksiyon, çatı eki, yapım eki, Romanya Köstence Kırım Türkçesi Ağzı
Abstract
Romanian Constanta Dialect, which is used as a basis of our study represents the Crimean Turkish language with its distinctive dialect features despite of being located completely in different geographical region. Constana dialect, which contains elements of Kipchak Turkish, is spoken by the Crimean Nogais and the Crimean Turks in Romania, Bulgaria and Turkey. Constanta Dialect was formed within a borders of today’s Romania Dobruja region as a result of migration movements of Crimean Turks who fled after occupation of Crimea in 1783. In today's linguistic studies, the definition, functions and classification of voice suffixes create conflicting situations and confusion, leading to controversial opinions. Linguists misinterpret voice suffixes with derivational suffixes, considering derivation of the verbs from the verbs due to change of the voice verb. In order to prevent this issue and reach reasonable conclusion Constanta Crimean Dialect texts, spoken in Romania region were compilated and voice suffixes were explained and possible problems were identified. Considering the functions undertaken by the mentioned suffix, its sub-functions will be determined and introduced. A number of sub-morphemes of the suffix we discussed were determined and included in the study based on the sound changes that occur during speech.
Keywords
suffix, function, voice suffix, derivational suffix, Romanian Constanta Crimean Turkish Dialect