HİKÂYET-İ DÎNİYYE VE ESERDEKİ MİTOLOJİK TASVİR ÜZERİNE
(HİKÂYET-İ DÎNİYYE AND ON THE MYTHOLOGICAL DEPICTION IN THE WORK
)
|
Yazar
|
:
Tuba Betül Acar
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
33
|
|
Sayfa |
:
221-233
|
Özet
Hikâyet-i Dîniyye, Ankara Milli Kütüphane’de yer alan Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz B 76 demirbaş numarasına kayıtlıdır. Eserin yazarı ve yazılış tarihi bilinmemektedir. Ancak yapılan dil incelemesi sonucunda Batı Türkçesinin ilk evresini oluşturan Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olduğu kanıtlanmıştır. 87 varaktan oluşan eserde, 98 dini hikâye yer almaktadır. Dil özelliklerinin yanı sıra söz varlığına katkı sağlayacak kullanımlar da mevcuttur. Tematik olarak dini bir eser olsa da bir hikâyede yer alan mitolojik tasvir dikkat çekicidir. Hikâyede yeryüzü yaratıldıktan sonra yeryüzünü görmeye gelen bir meleğin, cennetten gönderilen kırk bin boynuzlu ve ayaklı bir öküzün, öküzün de yine cennetten gönderilen Lusiya adında bir balığın üzerinde durmasını anlatan bir tasvir yer almaktadır. Bu hikâyeyi dikkat çekici ve incelenebilir kılan özellikler ise şöyledir: Hikâyeye sahabelerden rivayet olduğunu belirtilerek başlanması, İslam dinine ait unsurlara yer vermesi ve hikâyede yer alan tasvirin benzer örneklerine ve minyatürlerine farklı yazılı kaynaklarda da karşımıza çıkmasıdır. Yapılan incelemeler ve karşılaştırmalar sonucunda; bu hikâyede yer alan tasvirde İslamî bir etki ve değişim görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Hikâyet-i Dîniyye, Türk Mitolojisi, Mitolojik Unsurlar, Öküz, Balık
Abstract
Hikâyet-i Dîniyye is registered to in the National Library Manuscripts Collection 06 Mil Yz B 76 inventory number in the National Library of Ankara. The author and date of writing of the work are unknown. However, as a result of the language examination, it has been proven that it belongs to the Old Anatolian Turkish period which constitutes the first stage of Western Turkish. The work, consisting of 87 leaf, contains 98 religious stories. In addition to language features, there are also uses that will contribute to vocabulary. Although it is thematically a religious work, the mythological depiction contained in a story is remarkable. In the story, there is a depiction of an angel who came to see the earth after the earth was created, an ox with forty thousand horns and feet sent from heaven, and the ox standing on a fish named Lusiya, also sent from heaven. The features that make this story remarkable and studyable are as follows: The story begins by stating that it is narrated from the companions, includes elements belonging to the Islamic religion, and similar examples and miniatures of the depiction contained in the story also appear in different written sources. As a result of the examinations and comparisons made; there is an Islamic influence and change in the depiction in this story.
Keywords
Hikâyet-i Dîniyye, Turkish Mythology, Mythological Elements, Ox, Fish