ALİ ŞÎR NEVÂYÎ’NİN GARÂBÜ’S-SIGAR ADLI DİVANINDA ALLAH TASAVVURU
(THE IMAGINATION OF GOD IN ALI ŞİR NEVÂYİ'S DIVINE NAMED GARABÜ’S-SIGAR
)
|
Yazar
|
:
Dr. Muhterem SAYGIN
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
34
|
|
Sayfa |
:
190-225
|
Özet
Allah’ın varlığı ve mahiyeti konusu, en eski çağlardan beri
insanoğlunun merak ettiği konulardan biri olmuştur.
Tarihî süreç içinde felsefe, tasavvuf, kelam gibi disiplinler
Allah’ın varlığı ve mahiyeti konusunda farklı görüşler
ortaya atmışlardır. İnsan, Allah’ın yarattığı bir varlıktır.
İnsanın aşkın bir varlık olan Allah’ı tanıyabilmesi ancak
Allah’ın vahiy yolu ile kendisini kutsal kitaplarda
insanlara tanıttığı ölçüde mümkün olabilir. Bunun dışında
insanın Allah’ın mahiyeti ile ilgili tasavvurları; onun,
içinde yaşadığı toplumun kültürü, algısı, birikimi, hayal
gücü ile sınırlı kalacaktır. Tanrı tasavvuru; zamana,
topluma ve dinlere göre değişebilmektedir. Allah’ın
mahiyetinin ve zatının duyularla algılanamayışı sebebiyle
İslam âlimleri, Kur’an-ı Kerim’de geçen isim, sıfat ve
ifadeler vasıtasıyla Allah’ı tanımaya çalışmışlardır.
Sanatkâr, içinde yaşadığı toplumun dinî inanışlarını,
maddi ve manevi kültür ögelerini; toplumun varlıkları,
yaşamı ve evreni algılama biçimini kısaca yaşadığı devrin
zihniyetini eserlerinde estetik bir biçimde ifade eden
kişidir.
Farklı bilim ve sanat dalları ile ilgili zengin bir kaynağa
sahip olan klasik Türk edebiyatı, Türk-İslam medeniyeti
hakkında önemli bilgiler vermektedir. Klasik Türk
edebiyatı metinlerinin kültürü aktarma işlevinin ortaya
konulabilmesi için disiplinler arası çalışmalara ihtiyaç
vardır. Bu çalışmada disiplinler arası yaklaşımla; metin
merkezli, kültür bağlamlı bir yöntem izlenerek Ali Şîr
Nevâyî’nin Garâibü’s-Sıgar adlı divanında Allah tasavvuru
konusu ele alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Allah, klasik Türk edebiyatı, Çağatay edebiyatı, Ali Şîr Nevâyî, Garâibü’s-Sıgar.
Abstract
The existence and nature of God has been one of the
subjects that mankind has been curious about since
ancient times. In the historical process, disciplines such
as philosophy, mysticism and kalam have put forward
different views on the existence and nature of God. Man is a creature created by God. It is possible for man to know
God, who is a transcendent being, only to the extent that
God introduces himself to people in the holy books
through revelation. Apart from this, man's conceptions of
God's nature; it will be limited to the culture, perception,
accumulation and imagination of the society in which he
lives. God vision; It can change according to time, society
and religions. Due to the fact that the nature and essence
of Allah cannot be perceived by the senses, Islamic
scholars have tried to know Allah through the names,
attributes and expressions in the Qur’an.
The artist reflects the religious beliefs, material and
spiritual cultural elements of the society in which he lives;
He is the person who aesthetically expresses the society's
way of perceiving the beings, life and the universe, briefly
the mentality of the era in which he lived.
Classical Turkish literature, which has a rich source of
different science and art branches, provides important
information about Turkish-Islamic civilization. There is a
need for interdisciplinary studies in order to reveal the
function of transferring culture of classical Turkish
literature texts. In this study, with an interdisciplinary
approach; Following a text-centered, culture-related
method, the subject of God's imagination is discussed in
Ali Şîr Nevâyî's divan named Garâibü's-Sıgar.
Keywords
God, Classical Turkish literature, Chagatay literature, Ali Şîr Nevâyî, Garâibü’s-Sıgar.