AHMET HAMDİ TANPINAR VE PAUL VALERY
(AHMET HAMDİ TANPINAR AND PAUL VALERY
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. İbrahim Şahin
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
34
|
|
Sayfa |
:
12-44
|
Özet
Modern Türk edebiyatının önemli ismi Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962) akademisyenliği yanında edebiyatın hemen hemen her türünde eserler kaleme almış sanatkârlarındandır. Romancı, hikâyeci, şair, denemeci ve edebiyat tarihçisi olan Tanpınar, şiir sanatı hakkında, kendisinin söylediğine göre Paul Valery’den etkilenmiştir. Paul Valery (1871-1945) sadece şiirleriyle değil, şiir hakkındaki görüşleri ile birçok şairi etkilemiştir. Ahmet Hamdi Tanpınar, Paul Valery’nin Mösyö Teste adlı eserini 1926 senesinde, Ankara’da okumuştur. Mösyö Teste’nin kendisini çok etkilediğini söyleyen Tanpınar, eseri, en kısa zamanda Türkçeye çevirmeye karar verir. Fakat söz konusu çeviriyi tamamlayamadan ölür. Tanpınar’ın Paul Valery’nin sanatına ve fikirlerine olan hayranlığı bu kadarla kalmaz. Fransa’ya gittiği senelerde, Valery’nin doğduğu şehri ve mezarını ziyaret eder. Bilhassa şiir hakkındaki makalelerinde sık sık Paul Valery’nin görüşlerine atıfta bulunan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın asıl gayesi, Paul Valery’ye dair bir etüt hazırlamaktır. Paul Valery’nin Mösyö Teste adlı eserinin çevirisini tamamlayabilseydi, o kitabın giriş kısmına koyacağını düşündüğümüz bu çalışmanın notları, Tanpınar’dan kalan müsveddeler arasındadır. Dağınık, düzensiz notlar halindeki bu müsveddeler, tahmin edilebileceği gibi eski yazıdır. Tanpınar’ın el yazısı ile kaleme aldığı müsveddeleri bir araya getirerek yeni yazıya aktardık. Tanpınar’ın üstadım dediği Paul Valery hakkındaki düşüncelerini yorumlarken, Tanpınar’ın mektuplarından ve makalelerinden de faydalandık. Daha evvel Tanpınar’ın yine müsveddeleri arasında bulunan Gerard de Nerval’e dair notlarını yayınlamıştık. Şüphesiz sanatkârların etkilendikleri kaynaklar hakkındaki düşüncelerini bilmek, kendisinin sanatı hakkında yeni bakış açıları edinmemizi sağlayacaktır. Sonuç olarak Gerard de Nerval ve Paul Valery, Tanpınar şiirinin teknik ve tematik kaynaklarını temsil eden iki mühim isimdir.
Anahtar Kelimeler
Saf şiir, Valery, Tanpınar, Mösyö Teste, biyografi, poetika.
Abstract
Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962), an important name of modern Turkish literature, is one of the artists who wrote works in almost every genre of literature as well as being an academic. A novelist, short story writer, poet, essayist and literary historian, Tanpınar was, according to his own words, influenced by Paul Valery on the art of poetry. Paul Valery (1871-1945) influenced many poets not only with his poems but also with his views on poetry. Ahmet Hamdi Tanpınar read Paul Valery's Monsieur Teste in 1926 in Ankara. Saying that Monsieur Teste influenced him a lot, Tanpınar decided to translate the work into Turkish as soon as possible. But he died before completing the translation. Tanpınar's admiration for Paul Valery's art and ideas did not end there. During his years in France, he visits the city where Valery was born and his grave. Ahmet Hamdi Tanpınar often refers to Paul Valery's views, especially in his articles on poetry, but his main goal is to prepare a study on Paul Valery. The notes of this study, which we think he would have included in the introduction of Paul Valery's Monsieur Teste had he been able to complete the translation, are among the manuscripts left by Tanpınar. These manuscripts, in the form of scattered, disorganized notes, are, as one might expect, in old writing. We have gathered Tanpınar's handwritten manuscripts and transcribed them into new writing. We have also benefited from Tanpınar's letters and articles while interpreting his thoughts on Paul Valery, whom Tanpınar called his master. We have previously published Tanpınar's notes on Gerard de Nerval, which were also among his manuscripts. Undoubtedly, knowing the thoughts of artists on the sources of their influences will enable us to gain new perspectives on his art. In conclusion, Gerard de Nerval and Paul Valery are two important figures representing the technical and thematic sources of Tanpınar's poetry.
Keywords
Pure poetry, Valery, Tanpınar, Monsieur Teste, biography, poetics.