GÜNÜMÜZ TÜRK ŞİVE VE LEHÇELERİNDE GÖSTERME SIFAT FİİL ŞEKİLLERİ
(POINTING ADJECTIVE VERB FORMS IN TODAY'S TURKISH DIALECTS
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Aydın
, Dr. Öğr. Üyesi Çiğdem Topçu
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
35
|
|
Sayfa |
:
76-94
|
Özet
Türk dilinde sıfat fiiller hem üst işlev ve alt işlev çeşitliliği hem de bu işlevleri gerçekleştiren şekilleri (morfemleri) bakımından zengin bir içeriğe sahiptir. Bu zengin içeriğin sağlıklı bir şekilde ortaya konulabilmesinin önündeki en büyük engel, diğer gramer konularında olduğu gibi, bu eklere de şekle bağlı bir anlayışla yaklaşılmasıdır. Ancak, sayıları sınırlı da olsa son zamanlarda yapılan çalışmalarda, geleneği temsil eden bu şekilcilikten uzaklaşılmaya başlanmıştır. Türk dilinin ekleşme dizisinin karşıtlık düzenine ve eklerinin yer-yapı-işlev ilişkisine dayanarak yapılan çalışmalar, gramer unsurlarına bakışın şekilden ziyade, işleve yönelmesinde etkili olmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmamızın esasını oluşturan gösterme işlevinin de, daha önce, Türk dilinde geçmişten günümüze kadar kullanılan ekleşme örnekleri eşliğinde hangi şartlarda, hangi şekil unsurlarıyla ortaya çıktığı kaydedilmek suretiyle, sıfat fiillere ait bir alt işlev olduğu tespit edilmiştir. Devamında, gösterme ile birlikte diğer sıfat fiil işlevleri ve onları icra eden şekiller de başka çalışmalar vesilesiyle ortaya konulmuştur. Ancak bunlar daha çok Türk dilinin tarihi şivelerini ve günümüz Türkiye Türkçesini merkeze alan çalışmalar niteliğindedir. Bu noktadan hareketle, eldeki çalışmanın oluşturulmasındaki amaç, gösterme işlevini icra eden şekillerin, Türk dilinin günümüze ait bazı şive ve lehçelerindeki örnekleriyle tespit edilmesidir.
Anahtar Kelimeler
gösterme, sıfat fiil, şekil, işlev, zaman
Abstract
Adjective verbs in the Turkish language have a rich content in terms of both the variety of upper and lower functions and the forms (morphemes) that perform these functions. The biggest obstacle to presenting this rich content in a healthy way is to approach these suffixes with a formal understanding, as in other grammatical issues. However, in recent studies, although their numbers are limited, they have begun to move away from this formalism that represents tradition. Studies based on the contrast order of the affixation sequence of the Turkish language and the place-structure-function relationship of the suffixes are effective in directing the view of grammatical elements towards function rather than form. In this context, it has been determined that the pointing function, which forms the basis of our study, is a sub-function of adjective verbs, by recording under which conditions and with which form elements it occurs, evidenced by examples of suffixations used in the Turkish language from past to present. Subsequently, along with pointing function, other adjectival verb functions and the forms that perform them have been revealed through other studies. However, these are mostly studies focusing on the historical dialects of the Turkish language and today's Turkish in Turkey. Starting from this point, the purpose of the present study is to identify the shapes that perform the pointing function with examples in some contemporary dialects and dialects of the Turkish language.
Keywords
pointing, adjective verb, form, function, time