KATAKOFTİ’Yİ DENEYSEL EDEBİYAT OLARAK OKUMAK
(READING KATAKOFTI AS EXPERIMENTAL LITERATURE
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Metin Akyüz
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
35
|
|
Sayfa |
:
1-15
|
Özet
Sanat ve edebiyat tarih boyunca farklı olanın peşinde olmuştur. Sanatçılar, eserlerinde farklılığı yakalayabilmek için sıradışı olan uygulamalar içinde bulunmuştur. Bu yönüyle bütün sanatsal üretimlerin deneysel özellik gösterdiği söylenebilir. Ancak gerçek anlamda deneysellik modern sanatla başlar. Gelenekselleşen her türlü söylemin karşısına yeni arayışla çıkan modernist / postmodernist edebiyatçılar, özerk bir deneysel edebiyat kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Deneysel edebiyat denildiğinde içinde Perec, Calvino, Queno gibi yazarların bulunduğu Oulipo yazarları (Ouvroir de littérature potentielle = Potansiyel Edebiyat Atölyesi) akla gelmektedir. Bu edebiyatçılar mevcut edebi kanona karşı çıkışlarıyla devrimci ve kopuş edebiyatçıları olarak değerlendirilebilir. Öncelikle Batı edebiyatlarında gerçekleştirilen bu tür üretimler daha sonraları Türk edebiyatında da görülmeye başlamıştır. Bu çalışmada, bu anlayışla eserler veren Gökdemir İhsan’ın “Katakofti: Sekizli Muamma Hikâye” adlı eseri incelenmiştir. Deneysel çalışmalar bir süreç durum ve etkileşimi var eden değişkenlerin etkilerini incelemek için gerçekleştirilir. Gökdemir İhsan hikayelerini onu var eden değişkenler üzerinde deneyler yaparak kurgulamaktadır. Eser, görsellik, türlerarasılık, üstkurmaca, metinlerarasılık, çoğul anlatım düzeyleri ve dil kullanımındaki farklı uygulamaları bakımından incelenmiştir. Aynı konuyu anlatan hikayelerde yapılan küçük değişimlerin anlatıyı nasıl farklılaştırdığı tespit edilmiştir. Katakofti ilhamla kurulan ya da doğaçlama oluşturulan bir eser değildir. Okuma kültürü, eleştirel düşünme biçimleri ve matematiksel olasılıklardan hareket edilerek çoklu okumalara fırsat veren buna karşılık mekanikleşmeyen bir eserdir.
Anahtar Kelimeler
Deneysel Edebiyat, Üst Kurmaca, Disiplinlerarasılık, Gökdemir İhsan , Katakofti.
Abstract
Art and literature have pursued the different phenomenon throughout history. Artists have used extraordinary practices to capture diversity in their works. Within this respect, it can be said that all artistic productions have experimental characteristics. However, true experimentation begins with modern art. Modernist/postmodernist literary figures, who search for new ideas against all kinds of traditional discourse, have led to the emergence of an autonomous experimental literature concept. When experimental literature is mentioned, Oulipo writers (Ouvroir de littérature potentielle = Potential Literature Workshop) come to mind, including writers such as Perec, Calvino and Queno. These can be considered as revolutionary and breaking literary figures with their opposition to the existing literary canon. These types of productions, which were first carried out in Western literature, later began to be seen in Turkish literature. In this study, the literary production of Gökdemir İhsan, who produced his works with this understanding, titled "Katakofti: Eight Enigma Stories", was examined. Experimental studies are carried out to examine the effects of variables that create a process, situation and interaction. Gökdemir İhsan constructs his stories by experimenting on the variables that create them. The work has been examined in terms of visuality, inter genre, metafiction, intertextuality, multiple expression levels and different applications in language use. It has been determined how small changes made in stories that tell the same subject differentiate the narrative. Katakofti is not a work created with inspiration or improvisation. It is a work that provides the opportunity for multiple readings based on reading culture, critical thinking styles and mathematical possibilities, but does not become mechanical.
Keywords
Experimental Literature, Metafiction, Interdisciplinarity, Gökdemir İhsan, Katakofti