KADI BURHANEDDİN’İN TUYUĞLARINDA KIRGIZ TÜRKÇESİNİN SÖZ VARLIĞI
(VOCABULARY OF KYRGYZ LANGUAGE IN THE KADİ BURHANEDDİN’S TUYUĞS
)
|
Yazar
|
:
Ziyada Şamuratova
, Mihriban ERİNÇ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
35
|
|
Sayfa |
:
164-177
|
Özet
Özet
Klasik Türk edebiyatı ve şiirinin temelleri çok eski köklere dayanmaktadır. Bu köklü şiir birçok edebî sahadan oluşur. Bu sahalar başta Azerbaycan sahası olmak üzere Anadolu, Balkanlar, Çağatay, Hindistan, Horasan, Kıpçak, Mısır, Rumeli ve Türkistan gibi geniş bir alana dağılmıştır. Böylesi geniş bir dağılıma sahip olan Klasik Türk edebiyatı, farklı coğrafi merkezlerden beslenen büyük bir söz varlığına sahiptir. Bu söz varlığına verilebilecek örneklerden biri Kırgız Türkçesidir. Klasik şiir derin bir incelemeye tâbi tutulduğu zaman yazılan şiirlerde Kırgız Türkçesinde aynı anlamı karşılayan birçok sayıda kelimeye rastlamak mümkündür. Bu ortak söz paydasındaki en önemli etken, Türk milletinin aynı coğrafyayı, aynı kültürü paylaşmasının yanı sıra bütün Türk boylarının ortak bir geçmişe sahip olmasıdır.
Ünlü devlet adamı, şair Kadı Burhaneddin’in tuyuğları üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Başta Türkçenin söz varlığı olmak üzere şairin tuyuğlarındaki deyim ve atasözleri, eskicil öğeler, edebî sanatlar gibi çeşitli mukayeselere gidilmiştir. Fakat yapılan incelemeler sonucu şairin tuyuğları üzerinden Kırgızcanın söz varlığı ile ortaklık gösteren birçok sözcüğe rastlanıldığı halde herhangi karşılaştırmalı bir çalışmaya gidilmemiştir. Ele alınan bu çalışmada Anadolu ve Azerbaycan sahasının önemli isimlerinden biri olan Kadı Burhaneddin’in oluşturduğu milli nazım şekli olan tuyuğlarından yola çıkarak Kırgız Türkçesi ile şairin Tuyuğlarındaki ortak söz varlığı incelenip bir mukayeseye gidilecektir.
Anahtar Kelimeler
Anahtar Kelimeler: Kadı Burhaneddin, tuyuğ, Kırgız Türkçesi, söz varlığı, ortak özellikler
Abstract
Abstract
The foundations of classical Turkish literature and poetry have very old roots. This deep-rooted poetry consists of many literary fields. These areas are distributed over a wide area, especially in Azerbaijan, Anatolia, the Balkans, Chagatai, India, Khorasan, Kipchak, Egypt, Rumelia and Turkestan. Classical Turkish literature, which has such a wide distribution, has a large vocabulary fed by different geographical centers. One of the examples of this vocabulary is Kyrgyz language. When classical poetry is subjected to a deep examination, it is possible to come across many words with the same meaning in Kyrgyz language in the poems written. The most important factor in this common denominator is that the Turkish nation shares the same geography and culture, as well as the fact that all Turkish tribes have a common past.
Many studies have been conducted on the tuyuğs of the famous statesman and poet Kadi Burhaneddin. Various comparisons were made, especially the vocabulary of Turkish, the idioms and proverbs in the poet's idioms, antiquated items, and literary arts. However, as a result of the examinations, although many words that have commonality with the Kyrgyz vocabulary were found through the poet's idioms, no comparative study was conducted. In this study, based on the tuyuğs, which are the national verse form created by Kadi Burhaneddin, one of the important names of the Anatolian and Azerbaijani fields, the common vocabulary of Kyrgyz language and the poet's tuyuğs will be examined and a comparison will be made.
Keywords
Keywords: Kadi Burhaneddin, Tuyuğ, Kyrgyz language, Vocabulary, common features