BERDİNAZAR HUDAYNAZAROV VE "KUMLULAR" ROMANINDA SAVAŞ VE KADIN
(BERDYNAZAR HUDAYNAZAROV AND WAR AND WOMEN IN THE NOVEL "KUMLULAR"
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Öznur Özdarıcı
, Dr. Öğr. Üyesi Yakup SARIKAYA
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
12
|
|
Sayı |
:
36
|
|
Sayfa |
:
24-44
|
Özet
Berdinazar Hudaynazarov, 20. Yüzyıl Türkmen edebiyatının önemli temsilcilerinden biridir. Berdinazar Hudaynazarov şair, yazar, senarist, oyun yazarı, tenkitçi, gazeteci, çevirmen ve siyasetçidir. Şiir, roman ve hikâyeleri dışında radyo oyunları, edebî sohbet yazıları ile şairler ve şiir kitaplarıyla ilgili tanıtıcı yazılar kaleme almıştır. Edebiyat dünyasına ilk olarak şiirler yazarak başladığı için başta şiirleriyle tanınmıştır. Sonraları şiirlerinin yanı sıra nesir türünde de eserler vermiş, yazdığı roman, hikâye, siyasî-içtimai yazılar, edebî makaleler ve film senaryolarıyla yazarlıkta da usta olduğunu göstermiştir.
Hudaynazarov’un en meşhur eseri 1970 yılında yazdığı ve birçok dile çevrilmiş “Gumlular” romanıdır. Hudaynazarov bu romanıyla yazarlıkta da usta olduğunu göstermiştir. “Gumlular”, İkinci Dünya Savaşı’nda Karakum Çölü’nde yaşayan cephe gerisindeki göçebelerin yaşadığı zorlukları anlatan tarihî bir romandır. “Gumlular” romanı Hudaynazarov’un yaşam öyküsüyle paralellik gösterdiğinden aynı zamanda otobiyografik bir romandır. Çünkü Hudaynazarov Karakum’um merkezinde bulunan Yerbentli bir çobanın oğludur ve ailesi savaş sırasında Amuderya Nehri’nin kıyısında yer alan Lebap’a göç ettirilmiştir.
Berdinazar Hudaynazarov’un çocukluk ve gençlik dönemi Karakum’da geçtiği için eserlerinde genellikle çölde yaşayan göçebelerin hayatını anlatmaktadır. Nitekim onun “Gumlular” romanı başta olmak üzere diğer roman ve hikâyelerinde, “Gızgın Sahra” adlı ilk şiir kitabında ve diğer şiirlerinde, sohbet yazılarında hep çöl hayatı ele alınmıştır.
Bu yazıda 20. Asır Türkmen edebiyatçısı Berdinazar Hudaynazarov’un hayatı, eserleri ve edebî şahsiyeti hakkında bilgi verildikten sonra Türkmen edebiyatının önemli eserlerinden biri sayılan “Gumlular” romanı savaş ve kadın temaları açısından incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Berdinazar Hudaynazarov, Kumlular romanı, tema, savaş, kadın.
Abstract
Berdinazar Khudaynazarov is one of the important representatives of Turkmen literature of the 20th century. Berdinazar Hudaynazarov is a poet, writer, screenwriter, dramaturg, critic, journalist, translator and politician. In addition to his poems, novels and stories, he has written radio plays, literary conversation articles and introductory articles about poets and poetry books. Since he started his literary career by writing poems, he was first recognised for his poems. Later on, he wrote prose works in addition to his poems and showed that he was also a master in writing with his novels, stories, political-social writings, literary articles and film scripts.
Khudaynazarov's most famous work is the novel “Gumlular”, written in 1970 and translated into many languages. With this novel, Hudaynazarov showed that he was also a master of writing. The novel is a historical novel about the difficulties experienced by the nomads living in the Karakum Desert during the Second World War. “Gumlular” novel is also an autobiographical novel as it is parallel to Khudaynazarov's life story. Because Hudaynazarov is the son of a shepherd from Yerbent in the centre of Karakum, and during the war his family was displaced to Lebap on the banks of the Amuderya River.
Since Berdinazar Khudaynazarov's childhood and youth spent in Karakum, he usually describes the life of nomads living in the desert in his works. As a matter of fact, in his other novels and stories such as the novel “Gumlular”, in his first poetry book “Gızgın Sahra” and other poems, in his conversation writings, desert life is always discussed.
In this article, after giving information about the life, works and literary personality of the 20th century Turkmen literary figure Berdinazar Hudaynazarov, the novel “Gumlular”, which is considered one of the important works of Turkmen literature, will be analysed in terms of war and women themes.
Keywords
Berdinazar Khudaynazarov, Gumlular novel, theme, war, woman.