HALDUN TANER’İN HİKÂYELERİNİN ÇEVRECİ ELEŞTİRİ AÇISINDAN İNCELENMESİ
(AN ANALYSIS OF HALDUN TANER'S STORIES IN TERMS OF ENVIRONMENTAL CRITICISM
)
|
Yazar
|
:
Arş. Gör. Büşra Ay AÇAR
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
12
|
|
Sayı |
:
39
|
|
Sayfa |
:
238-258
|
Özet
İnsanın çevreyle kurduğu ilişkiyi edebiyat metinleri üzerinden inceleyen çevreci eleştiri, özellikle yirminci yüzyılda yeryüzü kirliliğinin çevresel bir felaket hâlini almasıyla birlikte üzerinde çok çalışılan bir kuram hâline gelir ve zamanla sınırlarını genişleterek çevreye dair hemen her meseleyi ve edebî türü kapsamına alır. Bu çalışmada Cumhuriyet döneminde eser vermiş olan Haldun Taner’in kitap olarak basılmış hikâyelerindeki çevre sunumunun eleştirel bir okuması yapılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda önce çevreci eleştirinin tanımlarından ve aşamalarından bahsedilmiş, çevreci eleştirel bir metinde ve çevreci eleştirmende olması gereken ölçütler sıralanmıştır. Bununla beraber Taner’in hikâyelerine çevreci eleştirel bakabilmek için bazı çevreci eleştirel görüşler hakkında bilgi verilmiştir. Akabinde Haldun Taner’in hikâyeciliğinden ve çevreye olan özel ilgisinden bahsedilmiş; hikâyelerindeki çevrenin sunumu ve hayvan meselesi iki ayrı başlık altında derin ekoloji, toprak etiği gibi çeşitli çevreci eleştirel görüşlerin ve bu görüşlerle yakından ilişki hâlinde olan hayvan çalışmalarının ortaya koyduğu prensiplerle incelenmeye çalışılmıştır. Böylelikle Haldun Taner’in hikâyelerinin çevreci eleştirel bir okuması yapılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Haldun Taner, çevreci eleştiri, ekoeleştiri, hayvan çalışmaları, doğa, kültür, hikâye.
Abstract
Environmental criticism, which examines the relationship between human beings and the environment through literary texts, has become a much studied theory, especially in the twentieth century when the pollution of the earth became an environmental disaster, and over time it has expanded its boundaries to include almost all environmental issues and literary genres. This study attempts a critical reading of the representation of the environment in the stories from published books of Haldun Taner, who was active during the republican period. In this context, the definitions and stages of environmental criticism are first mentioned, and the criteria that should be present in an environmental critical text and an environmental critic are listed. In addition, in order to be able to look at Taner's stories in an environmentalist critical way, information about some environmentalist critical views is given. Subsequently, Haldun Taner's storytelling and his special interest in the environment are mentioned; the representation of the environment and the animal issue in his stories are analysed under two separate headings with the principles of various environmentalist critical views such as deep ecology, land ethics and animal studies, which are closely related to these views. Thus, an environmentalist critical reading of Haldun Taner's stories is attempted.
Keywords
Haldun Taner, environmental criticism, ecocriticism, animal studies, nature, culture, story.