DANIEL KEHLMANN'IN DÜNYANIN ÖLÇÜMÜ ADLI ROMANINDAKİ DOĞA METAFORLARININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ EŞDEĞERLİK DÜZEYLERİNİN ANALİZİ
(ANALYSIS OF THE EQUIVALENCE LEVELS OF NATURE METAPHORS IN THE TURKISH TRANSLATION OF DANIEL KEHLMANN'S NOVEL THE MEASUREMENT OF THE WORLD
)
|
Yazar
|
:
Engin Kavak
, Prof.Dr. İlyas Üstünyer
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
13
|
|
Sayı |
:
40
|
|
Sayfa |
:
37-55
|
Özet
Özet: Kaynak dildeki doğa metaforlarının dinamik eşdeğerlikleri erek dile aktarılması sırasında eserin özgünlüğünün ve estetik değerinin tam anlamıyla korunamamasına, çeviri sürecinde kültürel ve estetik unsurların yetersiz temsil edilmesine neden olmaktadır. Bu durum, eserin karakterlerinin bilimsel ve düşünsel arayışlarını yansıtan metaforların okurlarca aynı derinlikte algılanmasını güçleştirmektedir. Alman yazar Daniel Kehlmann'ın Die Vermessung der Welt (Dünyanın Ölçümü) adlı romanındaki doğa metaforlarının Türkçe eşdeğerliklerinin anlambilimsel (semantik) ve yapısal düzeylerini belirlemek bu çalışmanın amacıdır. Almanca eserdeki toplamda 100’den fazla doğa metaforu olasılığa dayanmayan örneklem seçimi yöntemi ile 20’ye indirgenmiştir. Seçilen metaforlar her iki dilde tablolar halinde verilierek yapısal ve anlambilimsel durumları tespit edilmiştir. Elde edilen veriler Nida’nın Eşdeğerlik ve Vermeer’in Skopos Çeviri yöntemiyle çözümlenmiştir. Buna göre kaynak dildeki doğa metaforlarının çevirisinde tercih edilen dinamik eşdeğelik yaklaşımından dolayı Almancadan ve Alman kültüründen kaynaklanan eserdeki bazı özgünlüklerin erek metne istendik oranda yansıtılamadığı görülmüştür. Bunun da bazı estetik kayıplara neden olması doğal bir sonuçtur. Ayrıca, Kehlmann’ın eserinde doğa metaforlarının yalnızca dilsel araç olmadığı, aynı zamanda karakterlerin bilimsel ve düşünsel arayışlarını simgeleyen kritik öğeler olduğu anlaşılmıştır. Çalışma, bu tür metaforların çevirisinde dilsel eşdeğerliğin ötesine geçerek estetik ve kültürel etkenlerin korunmasının önemini vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Anahtar Sözcükler: Almanca, Türkçe, doğa metaforları, çeviride eşdeğerlik
Abstract
Abstract: The dynamic equivalence of nature metaphors in the source language often results in an incomplete preservation of the work’s originality and aesthetic value during their transfer into the target language. This inadequacy leads to the insufficient representation of cultural and aesthetic elements in the translation process, thereby hindering readers from perceiving the metaphors that reflect the characters' scientific and intellectual pursuits with the same depth. This study aims to determine the semantic and structural equivalence of the Turkish translation of nature metaphors in Die Vermessung der Welt (Measuring the World), a German author Daniel Kehlmann novel. Using a non-probability sampling method, over 100 nature metaphors identified in the original German text were reduced to a sample of 20 for detailed analysis. These selected metaphors were systematically tabulated in both languages to assess their structural and semantic properties. The data obtained were analyzed within the frameworks of Nida’s Equivalence Theory and Vermeer’s Skopos Theory of Translation. The findings indicate that the dynamic equivalence approach used in translating nature metaphors hindered the adequate transfer of certain unique elements inherent to the German language and culture into the target text. Consequently, this resulted in some inevitable aesthetic losses. Furthermore, observed that the nature metaphors in Kehlmann's work are not merely linguistic tools but critical elements symbolizing the characters’ scientific and intellectual endeavors. The study emphasizes the necessity of transcending linguistic equivalence to preserve aesthetic and cultural aspects in translating such metaphors.
Keywords
Keywords: German, Turkish, nature metaphors, equivalence in translation