SAVAŞIN YETİM BIRAKTIĞI NERGİS: GÜLTEN AKIN’IN “SAVAŞI BEKLERKEN” ŞİİRİNE EKOELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM
(THE NARCISSUS ORPHANED BY WAR: AN ECOCRITICAL PERSPECTIVE ON GÜLTEN AKIN’S SAVAŞI BEKLERKEN
)
|
Yazar
|
:
Hatice Kübra ÇETİN
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
13
|
|
Sayı |
:
41
|
|
Sayfa |
:
145-156
|
Özet
Bu makalede, Gülten Akın'ın Savaşı Beklerken şiirinde yer alan çevre duyarlılığının
ekoeleştiri kuramı çerçevesinde incelenmesi amaçlanmaktadır. Gülten Akın'ın eserlerinde
sıklıkla karşımıza çıkan doğa, sadece bir arka plan unsuru olarak değil aynı zamanda bir
anlatı unsuru olarak da işlenmektedir. Hem şiir diline hem de hayatı algılayış biçimine
yansıyan bu duyarlılığı, eşitlik ilkesi üzerinden açıklamak mümkündür. Şair için eşitlik,
yalnızca insanlar arasında olması gereken bir ilke değil, doğanın tüm canlıları kapsayan bir
hak olarak düşünülmelidir. Bu nedenle Savaşı Beklerken şiirinde insan merkezli bir anlatı
yerine, doğa ile birlikte var olmanın ve ona saygı göstermenin önemine vurgu yapılmaktadır.
Bu düşüncenin şiirdeki varlığı da ekoeleştirel bir okumaya imkan sağlamaktadır. Şiirde yer
alan imgelerin kuram bağlamındaki mahiyeti tespit edilirken ‘çevresel adalet’ ve 'sorumluluk'
gibi kavramlar üzerinden bir yorum getirilmiştir. 1960 sonrası dönemde hâkim olmaya
başlayan edebiyat eleştirisi anlayışlarına paralel olarak doğa da artık hakları yenen,
savunulması gereken bir azınlık konumunda ele alınmaya başlanmıştır. Gülten Akın da bu
bilinci Savaşı Beklerken şiirinde imgelerle ortaya koyar. Şiirin ikinci dalga ekoeleştirinin
kavramlarını edebi imgelere dönüştürerek bir tür tepki ortaya koyduğunu söylemek mümkün
olmaktadır. Şiirde geçen imgelerin doğa ile insanın ilişkilendirilmesi yoluyla bir anlam
kazandığı ve bu bağlamda ekoeleştirel bir okumanın gerekliliğine vurgu yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
ekoeleştiri, ekoşiir, Gülten Akın,
Abstract
This article aims to examine the environmental sensitivity in Gülten Akın's poem Savaşı
Beklerken (Waiting for the War) within the framework of ecocriticism. In Akın’s works, nature
frequently appears not only as a background element but also as a narrative component.
This sensitivity, which is reflected both in her poetic language and in her perception of life,
can be explained through the principle of equality. For the poet, equality is not merely a
principle that should exist among humans but a right that encompasses all living beings in
nature. Therefore, instead of an anthropocentric narrative, Savaşı Beklerken emphasizes the
importance of coexisting with and respecting nature. The presence of this idea in the poem
allows for an ecocritical reading. While determining the significance of the poem’s imagery
within the context of ecocriticism, concepts such as "environmental justice" and
"responsibility" have been utilized as interpretative tools. In line with the literary criticism
approaches that began to dominate after the 1960s, nature has increasingly been regarded
as a marginalized entity whose rights have been violated and must be defended. Gülten Akın
conveys this awareness through imagery in Savaşı Beklerken. It can be argued that the
poem transforms the concepts of second-wave ecocriticism into literary imagery as a form of
response. The poem’s imagery gains meaning through the relationship established between
nature and humanity, emphasizing the necessity of an ecocritical reading in this context.
Keywords
ecocriticism, ecopoetry, Gülten Akın