KARS VE BALIKESİR YÖRELERİ İTİBARIYLA KAZ ETRAFINDA GELİŞEN HALK İNANÇLARINA DAİR BİR İNCELEME
(AN ANALYSIS OF FOLK BELIEFS CENTERED ON THE GOOSE IN KARS AND BALIKESIR
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Hasan Ali DİKEN
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
13
|
|
Sayı |
:
42
|
|
Sayfa |
:
75-100
|
Özet
İnanç, toplumların sosyokültürel, sosyoekonomik ve psikososyal yapılarını şekillendiren etkenlerin bütünüdür. Dolayısıyla inanç, toplumların dünya görüşlerini ve hayat felsefelerini yansıtan değerlerin tümüdür. İnsanın doğayı canlı bir varlık olarak algılaması, inançların teşekkül ve tekâmül süreçlerinde büyük bir etkiye sahiptir. İnsanlık tarihi boyunca doğa olayları daima merak konusu olmuştur. Bu durum, inançların doğmasını sağlamıştır. Nitekim halk inançlarının da zamanla oluşması, insan ve doğa ilişkisinden kaynaklanmıştır. Halk inançlarının temelinde insandaki korku duygusunun ağır bastığını ifade etmekte yarar vardır. Söz konusu duygu, halk inançlarının belli kalıplar içinde muhafaza edilmesine önemli bir zemin hazırlamıştır. Zira insanlar, doğaya bağımlı bir yaşam sürerken, doğaya dair pek çok unsuru kendi inanç sistemlerine katmışlardır. İlgili unsurların başında ise hayvanların geldiğini belirtmek gerekir. Özellikle kuşlar, hayvanların insanlarda uyandırdığı merak duygusunun çıkış noktalarından birini teşkil etmektedir. Çünkü kuşlar, halk inançları bakımından sembolik anlamlar taşımaktadır. İnsanlar için olumlu veya olumsuz niteliklerle ilişkilendirilen kuşlar, halk inançları açısından ayrı birer yere, değere ve öneme sahiptir. Aynı durum, kuş türleri içerisinde bulunan kaz için de geçerlidir. Kaz, fiziksel yönden insanların yakınında yer alan ve insanlar tarafından iyi bilinen bir kuştur. Bahsi geçen kapsamda kazın kültürel bellekteki konumu oldukça dikkat çekicidir. Bu çalışmada kazın Kars ve Balıkesir yörelerindeki halk inançlarına sirayet eden tarafları halk bilimi perspektifinden yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler
İnanç, halk inançları, Kars, Balıkesir, kaz.
Abstract
Belief is integral components that shape the sociocultural, socioeconomic and psychosocial structures of societies. In this sense, belief reflects the worldview and life philosophy of communities. The human perception of nature as a living entity plays a significant role in the formation and evolution of beliefs. Throughout history of humanity, natural phenomena have consistently aroused human curiosity, which has contributed to the development of various beliefs. Particularly, folk beliefs have emerged from the relationship between human and nature. At the core of folk beliefs lies the emotion of fear, which has helped preserve them within specific patterns. As humans have lived in close connection with nature, they have incorporated many natural elements into their belief systems, chief among these are animals. Especially, birds have drawn human interest and carry symbolic meanings in folk beliefs. And often associated with either positive or negative traits, birds hold a special place in traditional beliefs. The goose, as a species of bird familiar and physically close to humans, is no exception. Within this context, the goose occupies a noteworthy position in cultural memory. This study examines how the goose is reflected in the folk beliefs of Kars and Balikesir regions from the folklor perspective.
Keywords
Belief, folk beliefs, Kars, Balikesir, goose.