KENDİSİ VE ÇEVRESİ ÜZERİNDEN BİR TÜRKÜYE BAKIŞ: “KIRIMIZI GÜL DEMET DEMET”
(A FOLK SONG THROUGH ITSELF AND ITS CONTEXT: “KIRMIZI GÜL DEMET DEMET”
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Metin ÖZARSLAN
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
13
|
|
Sayı |
:
42
|
|
Sayfa |
:
1-20
|
Özet
Bu çalışmada hikâyesi olduğu iddia edilen bir türküye odaklanılmış ve söz konusu türkü ile hikâyesi arasındaki irtibatı üzerinden türkü türünde görülebilecek başka problemlere de dikkat çekilmiştir. Böylelikle diğer türkü örneklerinin de aynı yaklaşımla ele alınıp değerlendirilmesine bir yol açmak gayesi güdülmüştür. Bu çerçevede “türkülü hikâye” ile “hikâyeli türkü” kavramlarına da dolaylı olarak temas edilen çalışmada Erzurum yöresi repertuvarında kayıtlı “Kırımızı Gül Demet Demet” adlı türküye birbirinden farklı anlatılarla izafe edilen “hikâye”ler mercek altına alınarak söz konusu hikâyeler izleğinde türkünün muhtevası ve anlam arka planı, türküyle ilgili problematik [türkünün derlenme problemi, türkü metninin neşir ve yazılı ortamdaki tertibi problemi, türkünün hikâyesi ve hikâye ile uyum problemi], türkünün tarihîliği ve değeri, türkülere bakış için yeni bir perspektif teklifi başlıklarıyla türkünün metni ile bu metnin dayandırıldığı anlatı arasındaki ilişki, türkünün derlenmesi, tertibi ve neşri ile ilgili hususlar ve bu hususlara dair problemlere dikkat çekilmiştir. Çalışmanın sonucunda derleyici [hatta besteci, havalandıran], söyleyici/okuyucu [muganni], icracı [çalıp, söyleyen], icracıları tertip eden, türkü söyleten veya okutan, icra ettiren [şef, yönetici], türkü araştırmacısı, incelemecisi [akademisyen, araştırmacı], olarak her türlü ilgili kişi tarafından yapılması gereken temel hususlar vurgulanmıştır. Bu hususların altı özellikle “türküyü önemsemek”, “türküyü anlamak”, “türküyü idrak etmek” ve ona göre “türküye uygun bir tavır takınmak” şeklinde çizilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Türkü, hikâye, derleme, tertip ve neşir
Abstract
This study focuses on a folksong that is claimed to have a story, and through the connection between the song and its story, draws attention to other potential problems that can be observed in the folksong genre. This aims to pave the way for other folksong examples to be analyzed and evaluated with the same approach. Within this framework, this study indirectly touches on the concepts of “the story, which has a folksong” and the folksong, which has a story” and it examines the different narratives attributed as “stories” to the folksong titled “Kırmızı Gül Demet Demet” from the Erzurum region's repertoire. Following the examination of these stories, the study addresses the content and semantic background of the folksong, its related problems [the problem of the song's compilation, the problem of the text's arrangement in written form and publication, the song's story and its compatibility with it], its historicity and value, and a proposal for a new perspective on folksongs. It also highlights the relationship between the song's text and the narrative it is based on, as well as issues and problems related to the compilation, arrangement, and publication of the song. In conclusion, the study emphasizes the fundamental points that should be followed by all relevant individuals, including the compiler [or even the composer, the one who gives it a melody], the singer/reciter [the minstrel], the performer [the one who plays and sings], the one who arranges the performers, the one who asks for the song to be sung or recited, the one who makes it performed [the conductor, the manager], and the folksong researcher or analyst [the academic, the researcher]. The importance of these points is particularly underlined as “to care for the folksong,” “to understand the folksong,” “to comprehend the folksong,” and to “adopt an attitude appropriate to the folksong” accordingly.
Keywords
Folksong, story, compilation, arrangement, and publication.