YAPISALCI BİR YAKLAŞIMLA ARİF NİHAT ASYA’NIN “BEŞİK” ŞİİRİ
(ARİF NİHAT ASYA’S “BEŞİK” POEM WITH A STRUCTURALIST APPROACH
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Selami Alan
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
5
|
|
Sayfa |
:
94-104
|
Özet
Edebî eserler çoğaldıkça, bu eserleri anlama ve yorumlama ihtiyacı da artmıştır. Bu ihtiyaca binaen ise birçok edebî eleştiri tekniği ortaya çıkmış, metin çözümleme yöntemleri geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden bazıları dönem dönem daha ön plana çıkmış ve daha etkili olmuştur. Yirminci yüzyıldan itibaren edebiyata yön veren ve araştırmalara damgasını vuran kuram ise yapısalcılık olmuştur. Sanatçının yaşam hikâyesini, sosyal çevreyi veya kültürel unsurları değil, sadece metni esas alan ve kelime-anlam ilişkisiyle metni çözümlemeye çalışan bir kuram olan yapısalcılık, özellikle şiir metinlerine farklı bir bakış açısı getirmiştir. Yapısalcılara göre sanat, parçalardan oluşan bir makine gibidir ve bu parçaların her biri mekanizmanın işlemesinde önemli bir rol üstlenir. İşte bu parçaların incelenmesi ve birbirleriyle olan bağın ortaya çıkarılması, yapının bütünü hakkında bilgi edinmeyi de sağlayacaktır. Aynı mantık dille kurulmuş edebi metin için de geçerlidir. Eğer metnin özü hakkında bilgi edinilmek isteniyorsa dil parçalarının incelenmesi gerekir. Yapısalcılığın dil üzerine yoğunlaşan bu bakış açısından hareketle, bu makalede Arif Nihat Asya’nın “Beşik” şiiri incelenmeye çalışılmıştır. Böylece şiirin hammaddesi olan dil ele alınarak “Beşik” şiirinin ses, şekil, anlam, estetik ve sanatsal değerleri saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Arif Nihat Asya, Yapısalcılık, Türk Şiiri, Şiir Tahlili, Edebiyat Kuramları.
Abstract
As the number of the literary works increase the need to understand them also increases. On the basis of this need many literary criticisms techniques appeared and text analysis methods were developed. From time to time among a method has come forefront become dominant. Structuralism has dominated literature and marked the studies since 20th century as a theory. Structuralism, which bases on text and analyzing text with the relation of word and meaning not on artists’’ life stories, social atmosphere and cultural elements, has brought a different perspective especially to poetry. According to structuralists art is like a machine that consists of parts and each of them has an important role for the process of a mechanism. Analyzing these parts and finding out the relations among them provide the knowledge about the whole. The same reason is valid for a literary work formed with language. If one wants to get information about the core of a text he should examine the linguistic parts. With reference to linguistic point of view of structuralism, Arif Nihat Asya’s “Beşik” poem has been analyzed. Accordingly, by tackling language which is the raw material of a poem he phonetic, morphological, semantic, aesthetic and artistic values of Beşik have been determined.
Keywords
Arif Nihat Asya, Structuralism, Turkish poetry, Poem Analysis, Literary Theory.