AYDINLI VİSÁLÌ’NİN ŞİİRLERİNDE YER ALAN SEVGİLİYE AİT GÜZELLİK UNSURLARI
(BEAUTY FEATURES OF THE LOVER TAKING PLACE IN THE POEMS OF AYDINLI VİSÁLÌ
)
|
Yazar
|
:
Dr. Özgür Okmak
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
5
|
|
Sayfa |
:
115-142
|
Özet
Sevgili divan şiirimizin başkahramanıdır ve divan şiiri büyük ölçüde onun etrafında örülmüştür. Yüz yıllar boyu varlığını sürdürmüş divan şiirimizin en temel unsurudur sevgili. Onun en büyük özelliği, aşığının ve/veya âşıklarının akıllarını başlarından alacak derecede olan güzelliğidir. Divan şiirimizde geleneğin belirlediği bir takım kurallar mevcuttur. Bu kurallar ışığında sevgili de kendine ait -gerek manevì, karakteristik gerek de maddì, fizikì olmak üzere- belirli bir takım özelliklere haiz olan, idealize edilmiş tek tip bir sevgili özelliği göstermektedir. Hal böyle olunca idealize edilmiş bu güzellik unsurlarının - sevgilinin boyu, kaşı, gözü, ağzı, yanağı, yüzü, beli, göğsü… vb - her biri bütünden çok parça güzelliğine önem veren divan şairlerince ayrı ayrı, en ince ayrıntısına kadar düşünülerek belirli benzetmelerle, belirli kavramlarla, ifadelerle anlatılmaya çalışılmıştır. Sevgilinin bu özellikleri şiirlerde işlenirken kalıplaşmış, hazır bazı ifadeler kullanılır. Bilhassa da sevgilinin dış görünümüyle ve bazı uzuvlarıyla ilgili fizikì özelliklerinden bahsedilirken. Biz bu çalışmamızda bazı çevrelerce “ Türkì-i Basit ” hareketinin temsilcisi olarak gösterilen Aydınlı Visalì ’nin şiirlerinde yer alan sevgilinin güzellik unsurlarını tespit etmeye çalıştık.
Anahtar Kelimeler
Aydınlı Visalì, divan şiiri, sevgili, güzellik unsurları, tahlil.
Abstract
Lover is the heroine of our divan poetry. In other words divan poetry was built around it mainly. Lover is the chief feature of divan poetry which had been survived for centuries. The most important feature of the lover is her beauty which will blow her lover or lovers’ mind away. There are some rules which were determined by the tradition in divan poetry. In the light of these rules, the lover has some attributions both spiritual, characteristic and materialistic, physical and she displays a typical and idealized lover character. Therefore each idealized feature of the lover- her height, her eyebrow, her mouth,her cheek,her face,her waist,her breast..etc were tried to be told by divan poets by thinking in each detail with distinct concepts and expressions. While these attributions are dealt in poems, some patterned expressions are used. Especially while mentioning about lover’s pyhsical attributions. We have tried to identify the beauty features of the lover which takes place in the poems of Aydınlı VisÀlì who is presented as the representative of the movement of “ Türkì-i Basit” by some literary surroundings.
Keywords
Aydınlı VisÀlì, divan poetry, lover, beauty features, analysis.