TÜRKÇE İLK KUR’AN ÇEVİRİLERİNİN TANIKLIĞINDA TOPONİMİ
(THE TOPONYM FROM THE TESTIMONY OF THE FIRST TURKISH QUR’AN TRANSLATIONS
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Abdullah Kök
, Suat Ünlü
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
7
|
|
Sayfa |
:
42-103
|
Özet
Bu çalışmada Türkçe İlk Kur’an Çevirilerinden hareketle, Kur’anda geçen mekan adlarına karşılık gelen adlandırmalar tespit edilip değerlendirilmeye çalışılacaktır. Yer adları dünden güne taşınan kültür kodları, tapu senetleri, milletlerin hafızası hükmündedir. Milletler tarihten gelen kültür kodlarını geleceğe Yer adları bilimi (toponimi) aracılığıyla taşırlar. Dünden güne gelen her ad bize tarihten bir bilgi sunar.
X. yüzyıldan itibaren kitlesel olarak İslâm kültür çevresine giren Türkler, Türkçe İlk Kur’an Çevirilerinde, yeni girdikleri İslâm kültür çevresine ait adlandırmaları dillerine nasıl çevirmişlerdir? Her Arapça sözcüğe karşılık Türkçe adlar vermişler midir? Toplumların yerleşme ve kültür tarihinin aydınlatılmasında yer ve coğrafya alanlarına ait özel adlar başvurulan önemli kaynak malzemelerdir. Toplumların içinde bulundukları dinî ve kültürel çevreler ad verme geleneklerini yakından etkilemiştir. Bununla birlikte İslâm dini ile yeni bir çevreye giren Türklerin, Arapça sözcüklere verdiği karşıtlıklar tarihî metinler tanıklığında sunulmaya çalışılıp Türkçenin ifade gücü örneklerle tanıklanmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
İlk Kur’an Çevirileri, Ad verme, Yer adları, Tarihî karşıtlık, Toponimi.
Abstract
This study attempts to identify and evaluate the place names that corresponds to the place names in early Qur’an translations into Turkish. Place names, cultural codes that transcend from past into future, certificate of title comprise the collective memory of nations. Nations transcends their cultural codes into future by toponym. Each name that spans past to present, conveys valuable information about history.
How did Turks that entered into Islamic Cultural sphere in masses since 10th century, translate the namings that belonged to Islamic cultural sphere? Did they name each Arabic word in Turkish? Place and geographical namings are important references for one nations settlement and cultural history. Cultural and religious sphere that nations belong to, largely affect their naming conventions. That in mind, Turks entering into a new sphere with Islam, this study strives to exemplify the names given by Turks for their Arabic equivalents in historical texts that show the expressive power of Turkish.
Keywords
Early Qur’an Translations, Naming, Names of place, Historical equivalents, Toponym.