ÂŞIKLARIN YAŞAMLARIYLA İLGİLİ TÜRK HALK HİKÂYELERİ
(TURKISH FOLK STORIES ABOUT THE LIVES OF MINSTRELS
)
|
Yazar
|
:
İlhan Başgöz
|
Çeviren
Serdar Uğurlu
|
|
Türü |
:
Çeviri
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
7
|
|
Sayfa |
:
287-296
|
Özet
Türk halk edebiyatı geleneğine göre, on beşinci yüzyıldan beri, halk türkülerini ve belli başlı popüler halk hikâyelerini ezberlerinden anlatanlar, âşık diye adlandırılmaktadır. Türk halk edebiyatı tarihinde, on beşinci yüzyıldan önce âşık ismi mevcut olmamakla birlikte, tabiri caizse bu dönemde âşıkların atalarına rastlanılmaktadır. Bu makalede, çoğunlukla ozanların hayatını anlatmakta olan (B) grubu hikâyeleri ile ilgili olacaktır. Bu tür hikâyeler bugün bile Doğu Anadolu'da vardır ve Âşıklar tarafından da anlatılmaktadır. Bugünün biyografik halk hikâyeleri üç farklı şekilde ortaya çıkmıştır: (1) Yaşayan bir âşık, hayatına dair olaylar ile şiirlerini birleştirerek bir halk hikâyesi gerçekleştirir ve onu anlatır. (2) Kendisi de âşık olan ikinci bir kişi, âşığın hayatı ile ilgili güncel gelenekleri ve diğer âşıkların şiirlerini bir halk hikâyesi şeklinde bir araya getirir. (3) Yazarların hikâyeleri anonimdir ve tıpkı "Ercişli Emrah ve Selvi", "Âşık Garip ve Şahsenem", "Kerem ve Aslı", "Tufarkanlı Abbas", "Karaoğlan ve İsmihan Sultan", "Minhaci ve Ağgelin" hikâyelerinde olduğu gibi ölmüş bir âşığın hayatı ve onun şiirleri hakkında bilgiler içermektedir.
Anahtar Kelimeler
Âşık, halk kikayesi, saz, şiir, âşıklık geleneği, Şenlik, Sümmani, Kerem ve Aslı
Abstract
According to tradation of Turkish folk literature the men who recite folksongs and a certain kind of popular tale have been called âşık since the fifteenth century. Although the name âşık does not occur in the history of Turkish folk literature before the fifteenth century, ancestors, so to speak, of the âşık are found. This article will deal mainly with those stories of group B which tell of the lives of minstrels. Such stories exist even today in east Anatolia and are told by minstrels. Today's biographical folk stories appear in three different forms: (1) A living minstrel composes and performs a folk story by combining his poems with events from his life. (2) A second person, himself a minstrel, puts into the form of a folk story the poems of another minstrel and the current traditions about his life. (3) Stories whose authors are anonymous and which contain information about a deceased minstrel's life and his poems-stories such as "Ercişli Emrah and Selvi," "Aşık Garip and Şahsenem," "Kerem and Asli," "Tufarkanlı Abas," "Karaoglan and Ismikan Sultan," "Minhaci and Ağgelin."
Keywords
Minstrel, folk story, poem, minstrel tradition, Şenlik, Sümmani, Kerem and Aslı