“ANA SÖZÜ” GAZETESİ ÖRNEĞİNDEN HAREKETLE GAGAUZ TÜRKÇESİNİN SÖZ VARLIĞINA BİR BAKIŞ
(AN OVERVIEW TO THE VOCABULARY OF GAGAUZ TURKISH WITH REFERENCE TO THE SAMPLE OF THE NEWSPAPER “ANA SÖZÜ”
)
|
Yazar
|
:
Muhammet Mustafa Kaya
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
10
|
|
Sayfa |
:
158-173
|
Özet
Bu çalışmada “Ana Sözü” gazetesinin son beş yılı (2012-2016) içerisindeki haberlerde güncel olarak kullanılan Gagauz Türkçesine ait kelimeler ele alınmıştır. İncelenen kelimelerin özellikleri hakkında bilgi verilmiştir.
Türkiye Türkçesine en yakın lehçe olan Gagauz Türkçesinin söz varlığı incelendiğinde Türkiye Türkçesinden farklı kelimeler tercih edilerek aynı anlamda kullanılan ifadelere yer verildiğini ve Türkçenin kendine has özelliklerinden yararlanıldığı görülmektedir. Slav kültürünün etkisinde kalmasına rağmen kullanılan kelimeler içinde orijinaliteyi sağlayarak Gagauz Türkçesine has kelimeler ortaya çıkmıştır. Bu durum dil içinde kültür devamlılığının canlı tutulduğuna dair fikirler sunmaktadır.
Fonetik olarak da görülen değişimlerin yanında yabancı kelimelerle birlikte oluşturulmuş fiil ya da kelimeler de tespit edilmiştir. Mensubu olduğu Hristiyanlık dinine de Türkçenin imkanlarıyla kullandıkları dilin söz varlığına katarak yeni kelimeler türetmişlerdir.
En göze çarpan özellik de Gagauz Türkçesi içerisinde kelimelerde erillik ve dişillik olayının görülmesidir ki bu Türkçenin özelliği değildir. Gagauzlar, Slav dilinin etkisiyle kadın ve erkek cinsiyeti ayrımı için kelimelerde eril cins ve dişil cins kullanırlar. Bu makalede örnekleriyle birlikte belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Gagauz Türkçesi, Gagauzca Kelime, Gagauz Basını, “Ana Sözü”Gazetesi, Gagauzlar.
Abstract
In this study, words currently being used in the Turkish Gagauz have been analyzed in the last five years (2012-2016) of the newspaper named “Ana Sözü”. Information about the characteristics of the indicated words are given.
When vocabularies are examined of the Gagavuz language which are closest to the Turkish language, it is seen that different words from the Turkish language have been preferred and they have been used in the same expressions and have benefited from the features of Turkish language. Despite being influenced by Slavic culture, the words that can be seen in the language of Gagauz have emerged by providing originality in the words. This situation presents ideas that the cultural continuity in the language is kept alive.
In addition to the changes seen as phonetics, verbs or words formed together with foreign words are also identified and they have derived new words by adding them to the Christianity religion where they are members and the language they use with Turkish.
The most salient feature is the appearance of masculine and feminine phenomena in the words within the Gagauz language. Gagauzians use masculine and feminine in the words to distinguish between male and female gender under the influence of Slavic language. It is mentioned together with examples in this article.
Keywords
Gagauz Turkish, Gagauz Words, Gagauz Press, “Ana Sözü” Newspaper, Gagauz.