KIBRIS VE UYGUR TÜRK HALK MASALLARINDA ÖNE ÇIKAN BAZI MOTİFLER ÜZERİNE İNCELEMELER
(EXAMINATION OF SOME PROMINENT MOTIFS IN CYPRIOT AND UYGHUR TURKISH FOLK TALES
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Burak Gökbulut
, Mustafa Yeniasır
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
10
|
|
Sayfa |
:
123-137
|
Özet
Türkler, yüzyıllardır dünya kültürünün önemli bir parçası olmuş ve dünya kültürüne çok önemli katkılarda bulunmuşlardır. Türklerin bu zengin kültürü, yüzyılların birikimiyle oluşmuş olan bir kültürdür. Türk halk edebiyatı da bu kültürün bir parçasıdır ve çeşitli türleriyle âdeta bir hazine niteliğindedir. İşte hem Kıbrıs Türk halk edebiyatı hem de Uygur Türk halk edebiyatı bu derin Türk kültürünün kaynaklarıyla beslenmiş ve şekillenmiştir.
Bir toplumun içerisinden çıkan edebî eserler hem dönemin estetik anlayışına ışık tutar hem de kültürel kimliğin oluşumuna ve gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir işlevi yerine getirirler. Masallar da bu bağlamda sözünü ettiğimiz edebî eserler içerisinde çok önemli bir rol oynamaktadırlar. Günümüzde Türk dünyasının farklı bölgelerine baktığımızda aralarındaki mesafe fiziki anlamda uzak olsa da kültüre dair birçok şeyin ortak olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum masallarda da göze çarpmaktadır.
Çalışmamızda esas amacımız Türk dünyasının iki uzak noktasında yer alan bu iki Türk yurdunun masal yönünden ortak olan motiflerini belirlemek ve daha sonra bu motiflerin üzerinde inceleme yapmaktır.
Bu amaçla Kıbrıs Türk halk masalları ile Uygur Türk halk masallarında yer alan bazı motifleri tespit ederek bunların taşıdığı anlamları ve kökenlerini göstermeye çalıştık. Kıbrıs Türk halk masalları ile Uygur Türk halk masallarında tespit ettiğimiz bazı motifleri şu şekilde sıralamak mümkündür: Hızır, rüya, çocuksuzluk, aksakallı adam, demir ayakkabı, şekil değiştirme vs.
Anahtar Kelimeler
Motif, Masal, Kıbrıs, Uygur, Türk Kültürü
Abstract
Turks have been an important part of the world culture for centuries and have made important contributions to it. This rich culture of the Turks is a culture formed by the accumulation for centuries. Turkish folk literature is also a part of this culture, and it is just like a treasure thanks to its various genres. Both Cypriot and Uyghur Turkish folk literatures were nourished and shaped by this deep source of Turkish culture.
Literary works emerging within a society not only shed light on the aesthetic understanding of the relevant period, but also perform an important function in the formation of cultural identities, and transfer these identities to the future generations. In this context, tales play a very important role in the literary works. Today, when we look at the different regions of the Turkish world, we can say that even though the distance between them is far in terms of the physical sense, but many things about their cultures are in common. Similar situation also grabs attention in the tales.
This study mainly aims to determine and examine the common motifs of these two Turkish dwelling places located at two distant points of the Turkish world. For this purpose, we have tried to identify some common motifs in both Cypriot Turkish folk tales and Uyghur Turkish folk tales, then examine their meanings and origins. It is possible to list some common motifs that we have found in the Cypriot Turkish folk tales and Uyghur Turkish folk tales as follows: Khidr, dream, childlessness, white-bearded old man, iron shoes, transfiguration etc.
Keywords
Motif, Tale, Cypriot, Uyghur, Turkish Culture