OSMANLI - ARNAVUT MEDRESELERİNDE EBHERIN ISAGOJI ESERİNİN OKUTULMASININ İNCELENMESİ
(A STUDY AND ANALYSIS OF THE WORK ESAGOGE OF EBHERI AND ITS STUDYING IN OTTOMAN - ALBANIAN MADRASAS
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Abdulla Rexhepi
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
11
|
|
Sayfa |
:
209-221
|
Özet
Müslüman filozoflar birçok bilim gibi Mantığı da Antik Yunanlılardan, özellikle Aristoteles'den ödünç almıştır. Aristoteles'in Mantık hakkındaki düşünceleri ve görüşleri öğrencileri tarafından "Organon" adlı eserinde toplandığı görülmektedir. Porporius isminde bir mantıkçı "Organon"a bir "Esagoge) yazdı. Diğer eserler gibi bu da Arapça'ya çevrilmiş ve Müslüman Mantıkçılar tarafından da yorumlanmıştır. Bu gelenekte yazılan eserler arasında en çok bilinenleri Esiruddin Eb'heri’nin "Isagoji" veya "Risaletul Esirijje fil Mantik” adlı eseridir. Bu eser, Arnavut medreseleride dahil olmak üzere İslam dünyasının birçok medresesinde Mantık derslerinde en önemli eserlerden birisi olarak kullanılmıştır. Bu eser, Mantık alanındaki diğer eserlerle birlikte, geçen yüzyılın sonuna kadar var olan Arnavut medreselerindeki öğretim programının bir parçası olmuştur. Bu makalede öncelikle Ebheri’nin Isagoji eseri tanıtılıp analiz edilecek ve daha sonra bu eseri Arnavut medreselerinden olan Presevo'daki Hafız Necati'nin medresesinde okutulan ve Islam bilimlerini daha iyi anlamak konusunda incelemeye çalışacağım.
Anahtar Kelimeler
Mantık, Aristo, Isagoji, Ebheri, Osmanlı - Arnavut medreseleri, Hafız Necati Medresesi.
Abstract
Muslim philosophers borrowed Logic like many other sciences from the ancient Greeks, especially from Aristotle. Aristotle’s thoughts and opinions on Logic were gathered by his students in a philosophical work named “Organon”. In the third century Prophyrius Tyrius, the Neo – Plotinian philosopher wrote an introduction to the first part of “Organon”, to the Category part which he titled ‘Esagoge’. The best known of which was the one of Esiruddin Eb’heri (1276), whose work is known as “Esagoge” or “Risaletul Ethirijje fil Mantik”. This work, along with other works in the field of Logic, was part of the teaching program in Albanian madrasas, which existed till the end of the last century. In this paper, first I will introduce and analyze the work Esagoge of Ebheri and then I will try to talk about learning this work in Albanian madrasas, focusing on the Hafiz Nexhati’s Islamic school in Presevo.
Keywords
Logic, Aristotle, Esagoge, Ebheri, Ottoman - Albanian madrasas, Madrasa of Hafez Nexhati.