TÜRKMENİSTAN’DA ŞAMANLIK / KAMLIK GELENEĞİNİN GÜNÜMÜZE YANSIMALARI: “ŞAMAN OD” VE “KÜŞTDEPTİ”
(REFLECTIONS OF SHAMANISM / KAMLIK TRADITION ON THE PRESENT IN TURKMENISTAN: "ŞAMAN OD" AND "KÜŞTDEPTİ"
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Halil İbrahim Şahin
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2013
|
|
Sayı |
:
1
|
|
Sayfa |
:
183-197
|
Özet
Türklerin evren, insan, yaşam, ölüm, gelecek, tedavi vb. algısını etkileyen unsurlar arasında kamlık geleneği de bulunmaktadır. Sibirya bölgesindeki Türk boylarında şaman kültü daha güçlü iken Orta ve Batı Asya Türklerinde de kamlık uygulamaları ve inanışları çeşitli adlar ve şekillerde yaşatılmaktadır. Makalede ele alınan “Şaman od”, şamanların ayinlerde kullandığı ateşi, “Küştdepti” ise şaman danslarını karşılamaktadır. Kamların ruhlarla bağlantıya geçmek için kullandıkları şaman ateşini, günümüz Türkmenistanı'nda "zikirci" adı verilen tipler, Hızır'ın olağanüstü güçlerinden faydalanmak, "Küştdepti"yi ise tıpkı şamanlarda olduğu gibi, yoğunlaşmak ve transa geçmek için kullanmaktadırlar. Türkmenistan’daki nevruz kutlamalarının ve toylarının merkezinde yer alan “Şaman od” ve “Küştdepti”, “şaman” kelimesinin Türkler arasında günümüzde de kullanıldığını, bazı unsurların işlevini koruduğunu, ancak bazılarının ise sanat formuna geçiş yaptığını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Türkmenistan, şamanlık, kamlık, şaman od, küştdepti.
Abstract
There is also a tradition of kamlık/shamanism among the factors that determine the perception of universe, man, life, death, the future or treatment. This effect is not the same level of all the Turkish tribes. Turkish tribes in Siberia (Yakut, Altai, Tıva, Shor, Khakassia) kam / shaman cult is the more powerful and Turks in Central and Western Asia kamlık / Shamanism practices and beliefs of the various names and forms is kept alive. Turkmens a Turkish tribes of Central Asia, this effect can be seen in the their life. The article dealt with "Shaman od", used by shamans in rituals fever, "Kustdepti" refers to the shaman dances. Types, called "zikirci" today's Turkmenistan use shaman fire used by shamans to contact the spirits in order to take advantage of the extraordinary powers of "Hızır", just as shamans to concentrate and go into a trance use "küştdepti". "Shaman od" and "Küştdepti" takes place nevruz celebrations and weddings in the Turkmenistan prove that the shaman word is still used today among the Turks, maintains the function of some of the elements, but some elements has evolved into art form.
Keywords
Turkmenistan, shamanism, kamlık, shaman fire, küştdepti.