SÂMİPAŞAZÂDE SEZÂİ’NİN ÖYKÜLERİNDE ANLATIBİLİMSEL BİR UNSUR OLARAK KARAKTERİZASYON
(CHARACTERIZATION AS A NARRATOLOGICAL COMPONENT IN SÂMİPAŞAZÂDE SEZÂİ's STORIES
)
|
Yazar
|
:
Arş. Gör. Mustafa Temizsu
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
11
|
|
Sayfa |
:
318-329
|
Özet
Tanzimat edebiyatının ikinci nesline mensup sanatçılarından olan Sâmipaşazâde Sezâi’nin Küçük Şeyler (1892) adlı öykü kitabı, Türk öykücülüğü üzerine yapılan hemen her çalışmada modern veya batılı tarzda Türk öykücülüğünün başlangıcı olarak görülmektedir. Edebiyat tarihi incelemelerinde sıklıkla karşımıza çıkan ve zamanla birlikte edebiyat biliminin normları haline gelen bu tip belirlemelerin pek çoğunun anlatıbilimsel incelemelerle ne denli gerçeği yansıtıp yansıtmadıkları hususu, metin analizlerinin temel sorunsallarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle yeni eleştiri yaklaşımlarıyla beraber, anlatısal metinleri salt kendi özelliklerinden hareketle okuma denemeleri, şüphesiz bu kez sözünü ettiğimiz normların yeniden incelemeye tabi tutulması ihtiyacını doğurmuştur.
İşte bu gerçeklikten hareketle, bu yazıda çoğunlukla tarihsel eleştiriye bağlı olarak normlaşan tespitlere karşın, anlatıbilimsel hakikatlere dayalı olarak Küçük Şeyler'in ne ölçüde modern/batılı tarzda öykücülüğümüzün başlangıcı olduğu hususunda metin mekezli bir inceleme yapılacaktır. Buna bağlı olarak Küçük Şeyler -edebiyat bilimi içerisinde sıklıkla karşımıza çıkan bir olgu olarak “modern anlatılar bireyi anlatır” vurgusuna paralelel bir şekilde- anlatı denen organizmanın yaratılma sürecindeki temel unsurlardan olan kişiler bağlamında incelenecektir. İncelemedeki temel hareket noktası ise -pek çok farklı açıdan ve yöntemle irdelenebileceği gerçeğini göz önünde bulundurmakla birlikte- öyküleri kişiler unsuruna dayalı olarak karakterizasyon bağlamında incelemektir.
Anahtar Kelimeler
Sâmipaşazâde Sezâi, Küçük Şeyler, anlatıbilim, öykü, kişiler, karakterizasyon, metin analizi.
Abstract
The short story book of Sâmipaşazâde Sezâi’s Küçük Şeyler (1892) from the second generation of Tanzimat literature is seen as the beginning of Turkish storytelling in modern or western style in almost every work on Turkish storytelling. One of the basic problems of text analysis is that many of these types of determinations, which frequently come out against the examination of literary history and become norms of literature with time, do not reflect what is true in narrative studies. Especially with the new criticism approaches, the attempts to reread narrative texts solely from their own characteristics have undoubtedly necessitated the reexamination of the norms that we are talking about this time.
From this reality, in this article, a textual review will be made on the Küçük Şeyler. Accordingly, the Küçük Şeyler will be examined in the context of the people who are the main elements of the creation process of the narrative organism, due to the emphasis on "telling the modern story about the individual" as a phenomenon frequently encountered in literature. The main point of examination in the study is to examine the narratives in the context of characterization based on the elements of persons, taking into account the fact that they can be examined in many different ways and methods.
Keywords
Sâmipaşazâde Sezâi, Küçük Şeyler, narratology, story, personalities, characterization, text analysis