TUVA TÜRKÇESİNDE {+GIr(A)-} EKİ
({+GIr(A)-} SUFFIX IN TUVAN TURKISH
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. İlker Tosun
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
11
|
|
Sayfa |
:
505-519
|
Özet
Dilin kökenine ilişkin pek çok teori bulunmaktadır. Bu teoriler arasında “Bow-Vow Theory”, “Ding-Dong Theory”, “Pooh-Pooh Theory” adı verilen yansımalara (onomatopoeic) dayalı teoriler de bulunmaktadır. Bu teorilere göre insan dili doğadaki yansıma seslerden doğmuştur. Bu teorileri bilimsel olarak ispatlamak mümkün değildir ancak tüm dünya dillerinde çok sayıda yansıma sözcük olduğu da yadsınamaz bir gerçektir. Yansıma sözcük, doğadaki seslerin taklidinden doğmuş sözcükler olarak tanımlanabilir. Türk dilinin tüm sahalarında çok sayıda yansıma sözcük bulunmaktadır. Tuva Türkçesinde yansıma seslerden fiiller türeten {+IrA-} , {+(A)r-}, {+LA-}, {+rA-}, {+DA-}, {+A-}, {+y-}, {+KIlA-}, {+KAyn-} ve {+GIr(A)-} gibi ekler mevcuttur. Tuva Türkçesinde {+GIr(A)-} eki almış agır-, algır-, bılgır-, bülgür-, dükpür-, kegir-, ogur-, sığır-, sokkur- vb. gibi 34 kadar fiilde tespit edilmiştir. {+GIr(A)-} eki almış fiiller, hayvanların çıkarmış olduğu sesleri, insanların vücutlarından çıkan sesleri, bazı nesnelerden çıkan sesleri ve çobanların sürüleri gütmek için kullandıkları sesleri ifade etmek için kullanılır. Bu çalışmada {+GIr(A)-} ekinin yapısı, kullanımı, bu eki almış fiiller ve işlevleri araştırılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Yansıma, Yansıma Sözcükler, Tuva Türkçesi, Şekil Bilgisi, {+GIr(A)-} Eki,
Abstract
There are plenty of theories about the origin of the language. Among these theories, there are onomatopoeic theories called “Bow-Vow Theory”, “Ding-Dong Theory”, “Pooh-Pooh Theory”. According to these theories, language has onomatopoetic roots. It is not possible to probe these theories sicientifically but All the languages have a great number of onomatopoetic words. Onomatopoeia can be defined as these kind of words thorugh the imitation of sounds from nature, animals and humans. In the all areas of Turkish language, there are in large quantities of onomatopoetic words. In Tuvan Turkish, there are suffixes derive denominal verbs, {+IrA-} , {+(A)r-}, {+LA-}, {+rA-}, {+DA-}, {+A-}, {+y-}, {+KIlA-}, {+KAyn-} ve {+GIr(A)-}. In Tuvan Turkish, there are approximately 34 verbs with{+GIr(A)-} like agır-, algır-, bılgır-, bülgür-, dükpür-, kegir-, ogur-, sığır-, sokkur- etc. This kinds of verbs related animal voices, human body’s voices etc. In this paper, we search structure of suffix {+GIr(A)-}, verbs with {+GIr(A)-} and their functions.
Keywords
Onomatopoeia, Onomatopoeic Words, Tuvan Turkish, Morphology, Suffix {+GIr(A)-}