ERZURUMLU DİVAN ŞAİRLERİ
(DIVAN POETS FROM ERZURUM
)
|
Yazar
|
:
Fatih Atak
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
12
|
|
Sayfa |
:
467-515
|
Özet
Klasik Türk Edebiyatı, Osmanlı devletinin kuruluş döneminde oluşmaya başlamış ve devletin büyümesiyle birliktegeniş bir coğrafyaya yayılıp gelişme göstermiştir. Devletin sınırları genişlemiş, edip ve şairlere büyük değer verilmiştir. “Mârifetiltifata tâbidir.” anlayışıyla binlerce şair yetişmiş ve altıyüz yıllık bir devrin mahsulleri oluşmuştur. Bu yazımızdatarihi içinde barındıran, geçmişten geleceğe kültürel bir köprü oluşturan sürecin yansımaları, Erzurum’da yetişmiş olan dîvân şairleri üzerinden anlatılmaya çalışılacak. Şairliklerinin yanı sıra âlim kişilikleri ve tasavvufî görüşleriyle de İslamî edebiyatın varlığı üzerinde durulacaktır. Böylece algı, mekân ve şahsiyetler bir potada eritilerek olaylara daha geniş bir perspektiften bakılmaya çalışılacaktır.
Erzurumlu dîvân şairleri adlı bu makalede doğum yerlerinin Erzurum olduğu tespit edilen, görevleri gereği bir bakıma burada bulunan şairlerin biyografileri hakkında bilgi verilecektir. Girişten sonra 14. yüzyıldan başlayıp 20. yüzyıla kadar kültürel bir köprü vazifesi gören bu şairler, alfabetik sıralamaya da tâbi tutularak ele alınmaya çalışılacak. İçlerinde belli başlı “meydan şairleri” diye tabir ettiğimiz halk şairleri olan, ancak şiirlerini aruzla kaleme alan şairler de bu kapsama dahil edilmiştir. Kendilerini dîvân şiiri içerisinde kabul ettirmiş, tezkireciler tarafından kabul görmüş; kalem erbabı53 şair, başta hayatları hakkında bilgiler olmak üzere varsa dîvânları, eserleri ve şiirlerinden de örneklerverilerek gün yüzüne çıkarılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Erzurumlu Dîvân Şairleri, Osmanlı Şiiri, Dini-Tasavvufi Şiir, Klasik Edebiyat, Biyografi.
Abstract
Classical Turkish Literature, which started to be formed during the foundation period of the Ottoman Empire, has spread in a wide geography along with the growth of the state. The borders of the state were extended, and the literati & poets were highly respected. Thousands of poets have come to existence through the principle saying that "ingenuity comes after compliment ", and the products of a six hundred year old era have been created. In this article, through the divan poets who have grown up in Erzurum, we will try to explain the reflections of the historical process that constitutes a cultural bridge between the past and the future. The existence of Islamic literature will be examined by focusing not only on their poet identity but also on divan poet’s wisdom and mystical views. Thus, perception, space and personalities will all be melted in a pot and the events will be tried to be viewed from a wider perspective.
This article titled as “Dîvân Poets Born in Erzurum” will give information regarding the biographies of the poets who lived in this geography due to their job or whose place of birth is determined to be Erzurum. After the introduction, the poets, who functioned as a cultural bridge from 14th century to 20th century, will be tried to be discussed in alphabetical order. Certain major folk-poets called “Meydan Şairleri” – one of the groups of folk-poets using the measure of aruz- are included in this scope to boot. The biographies, divans and works of 53 poets, who succeed in having a place in divan poetry and being accepted by writers called tezkireci, will be tried to be revealed by giving poetry examples.
Keywords
Divan Poets From Erzurum, Ottoman Poetry, Religious-Sufi Poems, Classical Literature, Biographi.