MESNEVİ BAĞLAMINDA TANZİMAT DEVRİ ROMAN TÜRÜNDE ERKEK TİPLERİN KÜLTÜREL UYUŞMAZLIĞI
(THE CULTURAL SEPARATION OF MALE TEENS IN THE CLASSICAL PERIOD LAST MESNEVI EXAMPLES IN TURKISH LITERATURE AND TANZİMAT NOVEL
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Adem Polat
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
12
|
|
Sayfa |
:
179-186
|
Özet
Bu makale, Türk edebiyatının modernleşme sürecinin başlangıcı sayılan Tanzimat dönemine ait roman sanatı ve klasik bazı metinler arasında tip merkezli bir karşılaştırma amacı taşımaktadır. Bu araştırmada özellikle klasik metin örneği olarak divan şiirinin son önemli mesnevileri ve Tanzimat romanındaki erkek tipler arasındaki retorik uyumsuzluk ve gelenek dışılık tartışılmaktadır. Edebiyatın uluslar açısından süregelen bir geleneksel söylem devamlılığı taşıdığı dikkate alındığında, modern edebiyatımızın ilk roman örneklerinde karşımıza çıkan tip kurgusunun da, söz konusu devamlılığa olan bağı veya bağsızlığı, üzerinde düşünülmeye değer bir çerçeve sunmaktadır. Özellikle Tanzimat dönemi roman metinleriyle klasik şiirin son dönemine ilişkin mesnevilerdeki tipler, sadece gelenek ve edebî söylem arasındaki bağı değil, kültür, siyaset ve toplum olgularını da, mukayese etmeyi öncelikli kılar. Yine klasik şiirin toplumdan uzak olduğu yönündeki eleştirilerin işaret ettiği nokta dikkate alındığında, Tanzimat romanındaki tip ve karakterlerin kültürel açıdan aykırı bir görüntü vermesi, klasik şiir noktasında düşündürücüdür. Dolayısıyla bu çalışma biraz da, iki farklı edebî devre ait anlatı metini, kültürel ve siyasî açıdan ilişki içinde oldukları toplumla bağlarını sorgulama amacı taşımakladır.
Anahtar Kelimeler
Roman, mesnevi, tip, kültür, modernleşme
Abstract
This article to provide a type-centered comparison between the novels of the Tanzimat period and some classical texts which are regarded as the beginning of the modernization process of Turkish literature. In this research, especially rhetoric discord and non-tradition are discussed between the last important mesnevi’s of Divan poetry as a classical text and male types in Tanzimat novel. Considering that literature has a continuing tradition of continuing traditional discourse, it also provides an unthinkable framework for the type of fiction that confronts us in the first novels of our modern literature. Therefore, the types in the mesnevi related to the last period of classical poetry with the texts of the Tanzimat period are not only the relation between tradition and literary discourse, but also the comparison of culture, politics and society. Taking into account the point of criticism that classical poetry is far from society, it is thoughtful in classical poetry point that the types and characters in the Tanzimat novel are culturally contradictory. Therefore, this study is aimed at questioning the ties of the narrative texts belonging to two different literary periods to the societies in which they are related in cultural and political terms.
Keywords
Novel, mesnevi, type, culture, modernization