KLÂSİK TÜRK ŞİİRİNDE KAHVENİN EDEBİ SERÜVENİNE DAİR
(CLASSICAL TURKISH POETRY ABOUT LITERARY SERUVANE
)
|
Yazar
|
:
Merve Kaya Kol
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
13
|
|
Sayfa |
:
346-355
|
Özet
Klasik Türk Edebiyatı XIII-XIX. yüzyıllar arasında Arapça-Farsça kelime ve terkiplerin yer aldığı bir dille geniş bir coğrafyaya yayılmış altı asırlık bir edebiyat geleneğidir. Bu gelenek dahilinde hem manzum hem mensur türlerde birçok sosyal unsuru kendisine konu edinmiştir. Bunlar arasında belki de en çok yer alanlardan biri yeme-içme unsurudur. Zaruri ihtiyaçlar dışında bir de keyfiyet taşıyanlar vardır ki kahve bunlardan yalnızca biridir. Keşfi efsanelere konu olmuş ‘kara inci’ enfes tadı, davetkâr kokusu sayesinde bir dinlenme vesilesi ile sohbetlerin de bahanesidir. Divanlarda sosyal hayata dair belli başlı unsurlar arasında yer alan bir içecek olan ‘kahve’ şairlerce çeşitli beyitlerde işlenmiş, üzerine gazeller, münazaralar ve hatta mersiyeler yazılmıştır. Divan şairleri diğer birçok sosyal konuda olduğu gibi kahvenin günlük hayata girişinden itibaren, çevresinde oluşan olaylara kayıtsız kalmayarak şiirleri içerisinde çeşitli şekillerde kullanmışlardır. Kahveyi genellikle rengi, şekli, keyif vericiliği, dönem dönem yasaklanması ve şarap ile karşılaştırılması yönlerinden ele almışlardır. Birçok divan taranarak elde edilmiş olan bu çalışmada kahvenin divan şiirinde kendine edindiği yer üzerinde durulmuştur. Bu çalışmalarımız aracılığı ile Türk kültürüne kaynaklık edecek nice beyitleri ilim alemine tanıtmak birincil amacımızdır.
Anahtar Kelimeler
Divan, Klâsik Türk Edebiyatı, Kahve, Sosyal Unsurlar, Kara İnci
Abstract
Classical Turkish Literature is a 6 century old literary tradition including a language of Arabic-Farsi (Persian) words and compositions spread to a vast geography between XIII-XIX. centuries. Within the scope of this tradition, it made a lot of social factors its subject; such as narrative written in verse (manzum) and narrative written in prose (mensur).Among these, maybe the most important factors involved are eating-drinking. Apart from essential necessities, there are arbitrary needs as well, such as coffee which-of course- is only one of these. Being used as a subject in legends related to discovery, ‘Black Pearl’, thanks to its delicious taste, welcoming flavor is an excuse of conversations as a means of relief.In Dewans (Divan), coffee, taking part among underlying factors regarding social life, is a beverage that was a subject in various couplets written by poets and ghazals, discussions and even dirges as well.Since the introduction of coffee in daily lifes, Dewan poets, just like in different social subjects, used coffee in various forms remaining not indifferent to events happening around.They, usually, treated coffee in terms of its colour, shape, its aspect of pleasure, time to time its prohibition and its comparison with wine. In this study, having scanned various dewans, coffee’s role on classical poetry is emphasized.Through these studies, it is our first priority to introduce many other couplets to the world of science that will lead Turkish culture.
Keywords
Dewans, Classical Turkish Literature, Coffee, Social Elements, Black Pearl