BİTKİ VE HAYVAN İSİMLERİ SÖZLÜKLERİNIN HAZIRLANMASINDA ÇOK ŞEKİLLİLİK VE EŞ SESLİLİK
(POLYMORPHISM AND HOMONYMY IN THE PREPARATION OF GLOSSARY OF NAMES OF PLANT AND ANIMALS
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Kürşat Efe
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
14
|
|
Sayfa |
:
167-183
|
Özet
Tarihî eserlerin transkripsiyon metinleriyle günümüzdeki yerel ihtivalı çalışmalarda çok şekilli seslendirme örnekleri epey yer tutmaktadır. Aynı bitki ya da hayvan türü farklı metinlerde ya da farklı yörelerde farklı isimlerle anılabildiği gibi farklı şekillerle de karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca alıntı kelimelerin Türkçe söyleyişe uydurularak kullanılması da çok şekilliliği etkilemiştir. Bitki ve hayvan isimlerinin sözlük hazırlama aşamasındaki bir diğer sorun da eş sesliliktir. Aynı şekil iki ya da üç farklı bitkiyi veya hayvan ismini karşılayabilmektedir. Bitki isminin hayvan ismi yerine, hayvan isminin bitki ismi yerine kullanıldığı durumlar da söz konusudur. Farklı bölgelerdeki farklı telaffuz şekillerinin yazıya geçirilmesi ve yazım şeklinin korunmak istenmesi şekil ve anlam çeşitliliğini ortaya çıkarmıştır. Türkçe sözlükleri oluşturma aşamasında sözlük birimlerin sıralanması bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Eş seslilik, eşadlılık, eşyazımlılık ve çok şekillilik gibi adlarla sayılan bu sorunlar bitki ve hayvan isimlerinin sözlüklerinin hazırlanmasında da kendini göstermektedir. Bu çalışmada daha önce derlenip bir araya getirilen tarihî Türk lehçelerindeki bitki ve hayvan isimlerinin dizimi sırasında karşılaşılan çok şekillilik ve eş seslilik (eş adlılık) sorununa çözüm sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Bitki İsmi, Hayvan İsmi, Çok Seslilik, Eş Seslilik, Eş ve Art Zaman, Sözlük
Abstract
With the transcription texts of the historical works, many examples of multi-format voice recordings take place in today's local context studies. The same plant or animal species are expressed in different texts or in different regions with different names. Moreover, the use of quoted words in Turkish phrases has also influenced multiformity. Another problem in the dictionary preparation stage of plant and animal names is the spoken language. In the same way two or three different plants or animals can meet the demand. It is also the case that the plant name is used instead of the animal name instead of the animal name. Writing different forms of pronunciation in different regions and trying to preserve the writing style reveals the variety of form and meaning. In the process of creating Turkish dictionaries, the alignment of dictionary units is a problem. These problems, which are regarded as names such as homonym, similar naming, similar writing, multiformity, also manifest themselves in the preparation of the vocabularies of plant and animal names. In this study, solutions to the problem of multiformity and co-voice (homonym) encountered during the arrangement of plant and animal names in historical Turkish dialects which were compiled and assembled before were presented.
Keywords
Plant name, Animal Name, Polymorphous, Homonymy, Simultaneous and Diachronic, Dictionary.