DOĞU ANADOLU BÖLGESİ AĞIZLARINDA TESPİT EDİLEN İKİLEMELER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
(AN EVALUATION RESEARCH ON REDUPLICATIONS AFORESAID IN EASTERN ANATOLIA REGION DIALECTS
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Burak Telli
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
14
|
|
Sayfa |
:
198-217
|
Özet
İkilemeler iki sözcüğün çeşitli ilgilerle bir araya gelerek oluşturduğu sözcük gruplarıdır. Meydana gelişleri çeşitli şekillerde gerçekleşebilen ikilemeler teşekkülleri, cümle içerisindeki görevleri ve anlamsal özellikleri bakımından söz varlığımızın önemli unsurlarıdır. Ağızlar, mensubu bulunduğu dilin gerçek söz varlığının ortaya konması ve o dilin bütün zenginliklerinin tam olarak belirlenmesi bakımından çok kıymetli araştırma alanlarıdır. Bu sebeple ikilemeler, Türkiye Türkçesi ağızları içerisinde söz konusu yönleriyle incelenmesi gereken bir konu durumundadır. Ayrıca ölçünlü dilimizde bulunmayan pek çok sözcük ağızlarda karşımıza çıkabilmektedir. Bu sebeple ağızlarda bu sözcük gruplarının tespit edilmesi önemlidir.
Çalışmada öncelikle Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan illerden derlenmiş metinlerinden ikilemeler tespit edilmiştir. Bu tespit için öncelikle Derleme Sözlüğü taranmış ve bölge illeri adına kayıtlı ikilemeler belirlenmiştir. Sonrasında kitap ve lisansüstü tez düzeyinde yapılmış derleme çalışmaları taranarak bu çalışmalarda yer alan ikilemeler tespit edilmiştir. Söz konusu metinlerden derlenen ikilemeler seslerin değeri bozulmayacak şekilde ortak bir transkripsiyon alfabesine aktarılmıştır. Çalışmada tespit edilen ikilemeler derlendiği ilin başlığı altında toplanarak alfabetik olarak sıralanmış ve tespit edilen ikilemelerin metin içerisindeki görevleri, teşekkül şekilleri başlıklar halinde incelenmiştir. Çalışma neticesinde ikilemelerin bölge ağzında hangi görevlerde kullanıldığı, hangi şekillerde teşekkül ettiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
İkileme, Tekrarlar, Doğu Anadolu Bölgesi, Ağız, Türkçe
Abstract
Reduplications are groups of words that are formed by combining two words. Reduplications are important elements of our vocabulary in terms of the formations that can be realized in various forms, their duties in the sentence and their semantic features. Dialects are very valuable research areas in terms of revealing the existence of the true language of the language in which they belong and of determining all the riches of that language. Therefore, reduplications, are an important issue to be examined by the relevant direction in their dialects in Turkish. Moreover, many words that are not available in our standard language can be confronted in the mouths. For this reason, it is important to identify these groups of words in the dialects.
In the study, firstly, the comparisons were made from the texts compiled from the illusions in the Eastern Anatolia Region. For this determination, the Dictionary of Compilation is firstly searched and the reduplications registered in the name of the territory are determined. Subsequently, compilation studies made at the book and postgraduate thesis level were scanned and the reduplications in these studies were determined. Comparisons of the voices compiled from the texts have been transferred to a common transcription alphabet so that the value of the voices will not be spoiled. The dues determined in the study were collected under the heading of the province where they were compiled and sorted in alphabetical order and the duties in the texts of the identified dictionaries were examined in the form of entities. As a result of the study, it has been determined which duties are used and formed in the regions of the districts.
Keywords
Hendiadyoin, Repetitions, Eastern Anatolia Region, Dialects, Turkish