TÜRKİYE TÜRKÇESİ VE AZERBAYCAN TÜRKÇESİNDE KELİME GRUPLARININ TASNİFİ ÜZERİNE
(ON THE CLASSIFICATION OF WORD GROUPS IN TURKISH AND AZERI TURKISH
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Elza Alışova Demirdağ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
15
|
|
Sayfa |
:
139-159
|
Özet
Bu çalışmada Türkiye Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesinin kelime grupları karşılaştırılarak farklııklar ve benzerliklerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Türkiye Türkçesinde genel kabul olunan görüşe göre kelime grupları isim tamlaması, sıfat tamlaması, sıfat-fiil grubu, isim-fiil grubu, zarf-fiil grubu, tekrar grubu, edat grubu, bağlama grubu, unvan grubu, birleşik isim grubu, ünlem grubu, sayı grubu, birleşik fiil, kısaltma grupları şekilde ayrılmaktatdır. Azerbaycan Türkçesinde kelime grupları söz birleşmesi terimi ile ifade olunmaktadır. Söz birleşmeleri, serbest söz birleşmeleri (bağımsız) ve sabit söz birleşmeleri(deyimler) diye ikiye ayrılır. Sabit söz birleşmeleri leksikoloji bölümünde, serbest söz birleşmeleri ise söz dizimi kısmında incelenir. Sabit söz birleşmeleri başlığı altında idiomlar, ibareler, hikmetli sözler, atalar sözleri, deyimler vs. ele alınmaktadır. Serbest söz birleşmeleri (bağımsız), ismi birleşmeler, feli birleşmeleri ve zarf birleşmeleri diye üçe ayrılmaktadır. İsmi birleşmeler, feli birleşmeler ve zarf birleşmeleri aynı zamanda alt gruplara ayrılarak incelenmektedir. Araştırmada her iki dildeki tasnifler incelenmiş, sınıflandırma kriterleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. Türkiye Türkçesinde ve Azerbaycan Türkçesindeki kelime gruplarının ortak ve farklı yönleri belirtilmiştir. Oğuz dil grubuna ait ve birbirine çok yakın olan iki dilde farklı sınıflandırmaya dikkat çekilmiştir. Çalışma, iki dildeki kelime gruplarının detaylı bir şekilde karşılaştırılarak incelenmesi ve diller arasındaki yakınlıkları ve farklılıkları açık bir şekilde ortaya çıkardığı için önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Azerbaycan Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Kelime grubu, Söz Birleşmesi
Abstract
This study aims to examine Turkish and Azeri Turkish word groups based on a comparison of similarities and differences. According to the generally accepted view toward Turkish, word groups are classified as noun phrases, adjective clauses, verbal adjectives, gerunds, gerundiums, reiteratives, prepositions, conjunctions, proper nouns, compound nouns, interjectives, numerical nouns, compound verbs and abbreviations. The term used in Azeri Turkish for word groups is word compounding. Word compounding is further divided into open compounding (independent) and closed compounding (idioms). While the former is associated with lexicology, the latter is bound by syntax. Closed compounding includes idioms, sayings, expressions, proverbs etc., whereas open compounding is divided into compound nouns, compound verb and compound adverbs. These three open compounding categories are represented further by several sub-categories. In the study, word group classifications in both languages have been examined and information on classification criteria has been presented. Shared and distinctive aspects of Turkish and Azeri Turkish word groups have been specified. Differences in terms of classification in the two members of the Oghuz languages, very similar to one another, have been emphasised. The study contributes to the field by offering a detailed comparative analysis of word groups in the two languages concerned, revealing the similarities and differences between them explicitly.
Keywords
Azeri Turkish, Turkish, Word Groups, Compound Words