DÎVÂN ŞİİRİNDEN BUGÜNE “ZÂHİD”
(FROM DIVAN POETRY TO TODAY 'ZAHID'
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Ömer Demirbağ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
16
|
|
Sayfa |
:
126-134
|
Özet
Zâhid, İslâm dininin özüyle tamamen alakasız olduğu halde fanatik denilecek kadar dindar görünen, bilgisiz ve derinliksiz kişi anlamında, klasik şiirimizde çok işlenmiş bir karaktere verilen sıfattır. Bir kavram olarak ilk ortaya çıkışında Allâh’ın buyruklarına sıkı sıkıya bağlı ciddi mü’min anlamını içerdiği için olumlu ve ideal bir profil belirten zâhid, zamanla dîvân şairlerince olumsuz ve itici bir kişiliğe dönüştürülmüştür. Tanzimat ve Cumhuriyet dönemlerindeyse zâhid, kimi siyasi ve ideolojik yaklaşımlarla tamamen yok edilmesi gereken bir tehlike, bir düşman halinde boy hedefi haline getirilmiştir, demek mümkün. Dindar görünen olumsuz kişi tiplemesiyle şiirlerde, düz yazı türlerinde, tiyatroda ve sinemada boy gösteren zâhid, günümüzde sanat, medya, siyaset alanlarında da son derece kullanılışlı bir malzeme olarak varlığını sürdürmektedir. Edebiyat dışında psikolojik ve sosyolojik açılardan da gerekli ilgiyi bekleyen bir araştırma alanına işaret edici zâhid karakteri, bu yazıda dîvân şiiri, tasavvuf, Tanzimat ve Cumhuriyet dönemleri açılarından incelenmiş ve kültürümüzde bir çizgi, bir renk olarak zâhid figürüne dikkat çekilmesi hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Zâhid, şair, kişilik, din, divan şiiri
Abstract
Zahid is an adjective used for an uninformed character and without depth. Ithas widely be enreferred in our classical poetry. It has no relation with essence of Islamic religion yet it seems religio us enough to be defined fanatic. As a concept, Zahid, who isexpressedas a positiveand ideal profile because it contains a serious belief in his strict attachment to God's commandments. However; it has gradually turned into a negative and repulsive personality in divan poets. Inthe Tanzimat and Republicperiods, zahid has been turned into a target to be totally destroyed by some political and ideological approaches. Zahid as a negative character has been used in poetry, plain writing, theater and cinema. Today it is stil an extremely useful material in art, media and politics. The character of Zahid is signatory to be researched by psychological and sociological fields.In this study the zahid figure is scrutunized as a a line, as a color in our culture from the perspective of divan poetry, mysticism, Tanzimat and there public an periods.
Keywords
Zahid, poet, personality, divan poetry, religion.