BİR SÛFİNİN SILAYA VUSLATINDAN GÜNÜMÜZE: MANİSA-AKHİSAR ÇAĞLAK MESİRESİ/FESTİVALİ
(FROM A SUFİ’S REUNİON WİTH HİS HOMELAND TO THE PRESENT: MANİSA-AKHİSAR CAGLAK PROMENADE/FESTİVAL
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Sagıp Atlı
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
15
|
|
Sayfa |
:
337-357
|
Özet
Manisa’nın köklü bir geçmişe sahip ilçelerinden biri olan Akhisar, tarih boyunca Hititler, Akadlar, Lidyalılar, Bizanslılar, Saruhanoğulları ve Osmanlı Devleti gibi farklı kavimlerden devlet ve beyliklere ev sahipliği yapmıştır. Tarihî geçmişi ve bulunduğu coğrafi konumu itibariyle her dönem cazibe merkezlerinden biri olan Akhisar’da birçok âlim, şair, mutasavvıf gibi topluma yön veren önemli şahsiyetler yetişmiştir. Akhisar’da yetişen mutasavvıflardan birisi, H.851-M.1447-48/H.937-M.1530-31 yılları arasında yaşamış Şeyh Îsâ’dır. Toplum nazarında önemli bir yere sahip olan Şeyh Îsâ’nın eğitimini tamamlayıp Akhisar’a dönüşü münasebetiyle yöre halkı tarafından H.881/1476-1477’de Çağlak Deresi’nde bir kutlama yapılmıştır. O yıldan itibaren her sene aynı tarihlerde düzenlenerek geleneksel hâle getirilen Çağlak Mesiresi, günümüzde çağın şartları ve toplumun ihtiyaçlarına göre daha geniş kapsamlı hâle getirilerek festival şeklinde kutlanmaktadır.
Bu yazıda Manisa’nın Akhisar ilçesinde ilk zamanlar mesire olarak kutlanan daha sonra kapsamı genişletilerek festivale dönüştürülen ve 2018 yılında 559’uncusu tertip edilen Çağlak Mesiresi/Festivali ele alınmıştır. İlk önce mesirenin ortaya çıkmasına vesile olan Şeyh Îsâ’nın hayatı hakkında bilgi verilip türbesi tanıtılmış, türbesi etrafında ortaya çıkan inanç ve uygulamalar aktarılmıştır. Ardından Çağlak Mesiresi/Festivali’nin yapısı; adlandırılması, zaman, mekân, yiyecek ve içecekler, eğlence şekilleri/aktiviteler, giyim-kuşam düzeni, işlevleri ve icra düzeni/programı başlıkları altında ele alınarak açıklanmıştır. Yazının son bölümünde 2009 yılında kardeş festival ilan edilen Akhisar Çağlak Festivali ve Bosna Hersek Ayvaz Dede Şenlikleri ilişkisi üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Manisa, Akhisar, Şeyh Îsâ, Çağlak Mesiresi/Festivali, Ayvaz Dede.
Abstract
Akhisar, which is one of the districts of Manisa with a deep-rooted history, hosted states and principalities from different communities such as the Hittites, Akkadians, Lydians, Byzantines, Sarukhanids and the Ottoman Empire. One of the centers of attraction in every period due to its historical background and geographical location, Akhisar brought up many important figures like scholars, poets, and sufis who helped shape the community. One of the Sufis of Akhisar, Sheikh Îsâ lived between 851 H.-1447-48 A.D./936 H.- 1530-31 A.D. A celebration was held at the Caglak Creek in 881 H./1476-1477 A.D. by local people because Sheikh Isa who had an important place within the community returned to Akhisar this year after completing his education. The Caglak Promenade, which has been traditionalized and organized on the same dates every year since that time, is celebrated in the form of a festival, and has become more comprehensive in accordance with the conditions of the age and the needs of the society nowadays.
In this article, Çaglak Promenade/Festival, which was at first celebrated as a promenade in Akhisar district of Manisa and later turned into a festival, and which was held for the 559th time in 2018, is discussed. Firstly, information about the mausoleum and the life of Sheikh Isa, which was instrumental in the emergence of the promenade, is introduced and the beliefs and practices that emerged around the mausoleum are transferred. Next, the structure of Caglak Promenade/Festival is explained under the subtitles of name, time, place, food and beverages, entertainment forms/activities, clothing-organization scheme, functions and execution order/program. In the last part of the article, the relationship between Bosnia and Herzegovina Ayvaz Dede Festival and Akhisar Caglak Festival is examined which were declared to be sister celebrations in 2009.
Keywords
Manisa, Akhisar, Sheikh Isa, Çaglak Promenade/Festival, Ayvaz Dede.