FUZULİ'NİN RUBAİLERİNDE AŞIK TİPİ
(THE CHARACTER OF “LOVER” IN THE RUBAI OF FUZULI
)
|
Yazar
|
:
Fatma Topcu
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
16
|
|
Sayfa |
:
407-427
|
Özet
Divan şiiri, Türklerin altı asırlık kültür birikimini barındıran bir hazinedir. Kalıplaşmış ifadelere, söyleyiş inceliğine ve edebî sanatlara dayanan bu şiir, belirli nazım şekilleri yoluyla kaleme alınmıştır. İran edebiyatından şiirimize geçen rubâî de bu nazım şekillerinden biridir. Tek bentten oluşan ve aruzun özel kalıplarıyla yazılan rubai, yoğun ve girift anlamlar taşır. Şair, bu muayyen yapı içerisinde sanatını icra ederken kendine özgü bir üslup oluşturur. Türk edebiyatının 16 ve 17. yüzyıllarında altın çağını yaşamış rubai nazım şeklini kullanan şairlerden biri de Fuzûlî-i Bağdâdî’dir. Yazdığı 72 rubâîde genel olarak rindane bir yol seçen Fuzûlî, Allah’ın kudretini, dünya hayatının geçiciliğini, aşkın ve âşığın hallerini kendine has üslubuyla dile getirmiştir.
Bu makalede, “Âşık-sevgili-rakip” üçgeninin önemli unsurlarından biri olan âşık tipi işlenecektir. Birinci bölümde Fuzûlî’nin hayatı, edebi kişiliği, eserleri kısaca verilecek; ikinci bölümde Fars ve Türk Edebiyatında rubai nazım şeklinin tarihî seyri incelenecektir. Son bölümde ise Fuzûlî’nin rubâîlerinde âşık tipinin nasıl ele alındığı konusu örnekleriyle sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Divan şiiri, Fars Şiiri, rubâî, Fuzûlî, âşık.
Abstract
Divan poetry is a treasure that contains six centuries of cultural accumulation of Turks. This poem, based on stereotyped expressions, subtlety and literary arts, has been written through specific verse forms. Rubai, transmitted from Iranian literature to our poetry, is also one of these verse forms. The rubai, which is composed of single quatrain and written with special patterns of aruz, has intense and intricate meanings. The poet creates a unique style while performing his art within this particular structure. Fuzûlî-i Bağdâdî is one of the poets having used the style of rubai which lived the golden age in the 16th and 17th centuries of Turkish literature. Fuzûlî, who chose a style of bohemian style in the 72 rubai he wrote, expressed the power of Allah, the transience of life in the world and the states of love and lover with his unique style.
In this article, the character (type)of lover, which is one of the important elements of "lover-beloved-rival" triangle, will be studied. In the first chapter, Fuzûlî's life, literary personality and his works will be given briefly; In the second chapter, the historical course of the Rubai verse form in Persian and Turkish Literature will be examined. In the last chapter, it will be presented with examples of how the character of lover is handled in the rubai of Fuzûlî.
Keywords
Divan poetry, Persian Poetry, rubai, Fuzuli, lover (enamored).