ÂŞIK YAKUP TEMELİ’NİN SÜLEYMAN İLE ŞAHPERİ HİKÂYESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
(A RESEARCH ON YAKUP TEMELI’S STORY OF SULEYMAN AND SAHPERI
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Hüseyin Kürşat Türkan
, Gizem Bor
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
17
|
|
Sayfa |
:
45-104
|
Özet
Türk halk edebiyatı anlatmalarından biri olan halk hikâyeleri kendine has yapı, şekil özelliği, konu ve icra ortamıyla tek başına bir araştırma alanıdır. Türk halk hikâyelerinin birçok araştırmacı tarafından tanımı yapılmıştır. Tanımlardan yola çıkılarak genel itibariyle halk hikâyeleri, konusunu aşk ve kahramanlıktan almaktadır. Belli bir düzene sahip olan bu hikâyeler nazım ve nesir karışık halde meydana gelmektedir. Halk hikâyelerinin kaynakları hakkında çeşitli görüşler ileri sürülmüştür ve sonucunda Türk, Arap-İslam ve Hint-İran menşeli olmaları üzerinde fikir birliğine varılmıştır. Halk hikâyelerinin icracıları âşıklar olmakla birlikte meddahların da bu görevi üstlendiği bilinmektedir. Uzun soluklu bir anlatı türü olmasından ve konu kapsamının geniş olmasından dolayı henüz romanla tanışılmadığı dönemlerde, bu eksikliği gidermiş olması da onu edebiyatımızın önemli basamaklarına oturtmaktadır. Halk hikâyelerinin kendi içinde de farklılıklardan yola çıkılarak oluşturulan tasnifleri söz konusudur. Bu tasnifler araştırmacılar tarafından farklı kategorilerde ele alınarak hazırlanmıştır.
Bu çalışmada Süleyman ile Şahperi Hikâyesi farklı açılardan incelenerek ele alınmıştır. Aşık Yakup Temelî'nin hayatı, hikayeciliği, hikayenin motif sırası, hikayenin kaynağı, zamanı, coğrafyası, kahraman kadrosu, epizot tahlili, şiir tahlili, dil ve anlatımı gibi konular üzerinde durulmuştur. Çeşitli yönlerden tasnif edilen bu halk hikayesinin orijinal metni de bu çalışmayla birlikte verilecektir. Bu kapsamda Süleyman ile Şahperi halk hikâyesi ilk kez ilim dünyasına tanıtılmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler
Halk hikâyesi, âşık, Yakup Temelî, Süleyman ile Şahperi, epizot, motif sırası
Abstract
Folk tales, one of the narratives of Turkish folk literature, are a field of study by itself with its unique structure, shape, theme and execution. Turkish folk stories have been described by many researchers. Based on definitions, folk tales generally take the subject of love and heroism. These stories, which have a certain order, are composed of a mixture of innumerable and prose. The sources of folk stories have been discussed and as a result, they have been agreed to be of Turkish, Arab-Islamic and Indo-Iranian origin. Although the performers of folk stories are lovers, it is known that the Meddah is responsible for this task. Since it is a long-term narrative type and the scope of the subject is wide, the fact that it has not yet been met with the novel has eliminated this deficiency puts it at the important stages of our literature. There are also classifications of folk stories, which are based on differences. These classifications were prepared by the researchers in different categories.
In this study, the story of Suleyman and Sahperi was examined in different ways. The course focuses on the life, storytelling, motif order of the story, source of the story, time, geography, heroic staff, episode analysis, poem analysis, language and narrative. The original text of this folk story, which is classified in various ways, will be presented with this work. In this context, the story of Suleyman and Sahperi people will be introduced to the world of science for the first time.
Keywords
Folk Tales, Minstrel, Yakup Temeli, The story of Suleyman and Sahperi