MUHTAR ÄVEZOV’UN “KÖKSEREK” HİKÂYESİNDE BİRLEŞİK FİİLLER
(COMPOUND VERBS IN MUHTAR ÄVEZOV’S STORY KÖKSEREK
)
|
Yazar
|
:
Kamila Yunussova
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
18
|
|
Sayfa |
:
256-269
|
Özet
Bu çalışmada Muhtar Ävezov’un Kökserek adlı hikâyesindeki birleşik fiiller incelenmiştir. Bu birleşik fiiller yapı bakımından sınıflandırılmış ve hangi tip birleşik fiillerin daha sık kullanıldığı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu işlem sırasında birleşik fiillerin oluşumuna katkıda bulunan yardımcı fiillerin neler olduğu, hangilerinin daha çok kullanıldığı sayısal verilere dayanarak ortaya konmuştur. Öte yandan bu yardımcı fiillerin ve genelde hangi birleşik fiillerin Türkiye Türkçesinde bulunup bulunmadığı da tespit edilmiştir.
Çalışma sırasında Kökserek hikâyesindeki fiillerin içinde birleşik fiillerin yarıya yakın bir oranda olduğu görülmüştür. Birleşik fiillerin içinde de “asıl fiil+ zarf fiil eki +tasvirî yardımcı fiil” yapısındaki fiiller, “isim+ yardımcı fiil” yapısındakilerden beş kat daha fazladır. Bu durum, yazarın eylemleri ön plâna çıkarttığı ve bu eylemlerin nasıl gerçekleştiğini okuyucunun zihnine yerleştirmek istediği şeklinde yorumlanabilir.
İncelememiz sonucunda ortaya çıkan önemli bir sonuç da hikâyedeki birleşik fiil tiplerinden hemen hemen üçte ikisinin Türkiye Türkçesinde bulunmuyor olmasıdır. Bu durum yazarın şahsında Kazak Türklerinin fiilleri asıl anlamları dışında tasvirî fiil olarak kullanma eğiliminin fazla olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kazak Türkçesi, Muhtar Ävezov, Kökserek, Hikâye, Birleşik Fiiller
Abstract
In this study, the compound verbs in the story Kökserek of Muhtar Ävezov are analysed. These compound verbs are classified in terms of structure and it is tried to determine which types of compound verbs are used more frequently. During this work, the auxiliary verbs that contribute to the formation of the compound verbs and thir usage frequency are brought out based on the numerical data. On the other hand, the presence or absence of these auxiliary verbs and compound verbs in Turkish are determined.
During the study, it was observed that the verbs in the story Kökserek were almost half of the compound verbs. The usage of the structure the main verb + verbal adverb suffix + depiction auxiliary verb is five times more than the Name + auxiliary verb structure. This can be interpreted as the author's forefront of the verbs and shows his wanting to place how these actions took place in the minds of the reader.
The important result of our research is that almost 2/3 types of these compound verbs in the story do not exist in Turkish. This situation shows that the Kazakhs in the person of the author have a great tendency to use as depiction verbs, without their real meaning.
Keywords
Kazakh, Mukhtar Ävezov, Kökserek, Story, Compound Verbs.