TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE GIDA ADLARIYLA KURULAN BİTKİADLARI
(PLANT NAMES FORMED BY FOOD NAMES IN TURKEY TURKISH
)
|
Yazar
|
:
Dr. Mihrican Çolak
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
18
|
|
Sayfa |
:
80-106
|
Özet
Beslenme, sağlık ve barınma başta olmak üzere çeşitli alanlarda yararlanılan bitkiler adlandırılırken kültürde var olan adlar kullanılmıştır. Türkçede bitkiadları (fitonimler) verilirken organ, hayvan, nesne adları, tür, yer adları/yetiştiği yer, gıda adları, hastalık adları ve insana özgü adlardan, benzetmelerden yararlanıldığı görülmektedir.
Güçlü bir mutfak kültürü olan Türkler bitkileri adlandırırken mutfak kültürlerine ait adlardan sıklıkla yararlanmışlardır. Bu adlar arasında mutfak aletleri ve gıda adları bulunmaktadır. Gıda adlarıyla oluşturulan bitkiadları incelendiğinde bazı bitkiadlarının yemek adından oluştuğu ya da yemek adıyla aynı adda olduğu dikkati çekmektedir.
Bu çalışmada, gıda adlarıyla oluşturulan bitkiadları (fitonimler) üzerinde durulacak ve bitkiadları gıda adlarıyla oluşturulan bitkiadları ve gıda adlarıyla aynı addaki bitkiadları olarak sınıflandırılıp bu adların yapıları hakkında bilgi verilecektir. Çalışmanın sonunda gıda adları ile bitkiadları sözlükleri yer alacaktır. Sözlükte önce kelimenin etimolojisi, sonrasında kelimenin anlamı verilecektir.
Yapılan bu çalışma sonucunda Türk mutfak kültürünün bitkiadlarına nasıl yansıdığı ve aynı zamanda yeni bir adlandırma yapılması gerektiğinde Türk kültüründen ve Türkçede var olan kelimelerden nasıl yararlanılabileceği açıkça görülecektir.
Anahtar Kelimeler
Adbilim (Onomastik), Bitkiadbilim (Fitonomi), Adlandırma, Bitkiadı (Fitonim), Türk Mutfak Kültürü, Gıda Adları
Abstract
While naming the plants which are used in various fields, most notably for nutrition, health and shelter, the names exist in culture have been used. It is observed that organ, animal, object names, species, place names / place of growth, food names, disease names and human-specific names, metaphors have been used while giving names in Turkish.
The Turks, having a strong culinary culture, have often used the names belonging to their culinary culture while naming plants. Those names include the names of kitchen utensils and food. Analyzing the plant names formed by food names, it is noteworthy that some plant names consist of the food name or have the same name as the food.
In this study, we will focus on plant names (phytonics) formed by food names and plant names are identified as food names and plant names with the same names
as food names will be classified and information about the structure of those names will be given.
At the end of the study, dictionaries of food names and plant names will be included. First the etymology of the word and then the meaning of the word will be provided in the dictionary.
As a result of this study, it will be clearly seen how Turkish culinary culture is reflected on plants, and at the same time how to benefit from Turkish culture and the words existing in Turkish when a new naming is needed.
Keywords
Onomastic, Onomastic of Plant, Naming, Plant Names, Turkish Culinary Culture, Food Names.