KLASİK ŞİİRDE BAĞLAMLI DİZİN ÇALIŞMALARINA DAİR (HAYRETÎ DİVANI ÖRNEĞİ)
(ABOUT CLASSICAL POETRY IN CONTEXT (SAMPLE OF HAYRETİ DIVAN)
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Selim Gök
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
19
|
|
Sayfa |
:
226-277
|
Özet
Farklı asırların edebî yükünü taşıyan klasik şiirlerin manâ dünyasını yorumlamak klasik şiir çalışmalarına katkı sağlamaktadır. Bu sebeple TEBDİZ (Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü) adıyla klasik şiirin manâ dünyasını ortak bir platformda toplayan elektronik bir sistem geliştirilmiştir. Sisteme Vardar Yenicesi’nde 16. yüzyılda doğan Hayretî’nin Mehmet Çavuşoğlu ve M. Ali Tanyeri tarafından tenkitli metin olarak yayımladıkları divanı transkriptli metin olarak yüklenmiş, divanda bulunan şiirlerin kelimeleri de devrin zihniyetine ve şairin sanat anlayışına bağlı olarak anlamlandırılmıştır. Anlamlandırılan kelimeler TEBDİZ bilgisayar altyapısı sayesinde bağlamlı dizin haline getirilmiştir. Ayrıca bu çalışmada Hayretî’nin literatürde bulunan hayatı ve sanatı ile ilgili bilgilere yer verilmiş; mümkün mertebe şairin edebî şahsiyetinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu yönüyle bu çalışmanın bağlam bakımından tespitleri pek çok edebî malzemeyi barındırmakta, inceleme ve değerlendirme kısmı ise Hayretî’nin sanatına ve üslubuna dair tespit edilen özgün bilgilerden oluşmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Hayretî, Vardar Yenicesi, bağlamlı dizin, sözlük, TEBDİZ.
Abstract
To render the meaning World of classical poetry which carries the literary load of different centuries means to contribute the Works of classical poetry. Therefore an electronic system) that brings together the literary sense world in common platform of poetry has been created with the name TEBDIZ (The Concordance and Functional Dictionary of History/Literature. The Divan of Hayreti from Vardar Yenice which was published by Mehmet Çavuşoğlu and M. Ali Tanyeri was put as transcript text; the words of the poem in Divan were given meaning depending on the mentality of that period and understanding of poet. The words given sense were become concordance thanks to the computer infrastructure of TEBDIZ. Also in this study The information about Hayreti’s Life and art from literature take part and it was intended to show the poet’s literary personality as much as possible. With this feature, the concordance’s includes of this study includes many literal materials; the examination and evaluation parts consist of the original information of Hayreti’s art and style.
Keywords
Hayreti, Vardar Yenice, concordance, dictionary, TEBDIZ.