GÖSTERİ SANATLARI TERMİNOLOJİSİNE İLAVE BİR KAYNAK/SAMSON İLE DALİLA TERCÜMESİ
(AN ADDİTİONAL RESOURCE FOR PERFORMİNG ARTS TERMİNOLOGY/ TRANSLATİON OF SAMSON AND DALİLA
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Sevim Karabela Şermet
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
19
|
|
Sayfa |
:
180-192
|
Özet
Opera sanatı, Türk tarihinde genellikle millilik kavramı ile birlikte yorumlanmış, sınırlı bir kesime hitap etmesi sebebiyle her zaman seçkin bir sanat dalı olmuştur. Cumhuriyet dönemi siyaset adamlarından Rıza Nur opera sanatına çeviri yolu ile katkı yapan bir isimdir. Bir Türk operasının oluşmasını isteyen Rıza Nur’un opera alanına dair çevirilerinden birisi 1921 yılında Sinop Matbaası’nda basılan Samson ile Dalila’dır. Başında yer alan telif önsöz, gösteri sanatları terminolojisine kaynak teşkil ederek eserin değerini artırmaktadır. Rıza Nur önsöze Türkçe’de henüz mevcut olmadığını düşündüğü opera terimlerini açıklamalarıyla birlikte koymuş, Doğu ve Batı kültürlerindeki karşılıklarıyla mukayeseli olarak izah etmiştir. Samson ile Dalila çevirisinin önsözündeki tanımların geçerliliğinin tespiti amacıyla sahne sanatları literatüründe geçerli bir kaynak olan Haldun Taner, Metin And ve Özdemir Nutku’nun birlikte hazırladıkları Tiyatro Terimleri Sözlüğü’ndeki tanımlarla karşılaştırılarak değerlendirmeler yapılmıştır.
Çok katmanlı bir sanat ve pratikler bütünü olan opera, birçok sanat disiplinini kendi adı altında kaynaştırması sebebiyle birçok bilimsel alanının terimini de bünyesine katarak kendi terminolojisini oluşturur. Samson ile Dalila çevirisi, eserin yayım tarihi düşünüldüğünde terminoloji unsuru taşıyan en eski kaynaklardan biri olarak gösteri sanatları terminolojisine ilave edilmelidir.
Anahtar Kelimeler
Opera, Çeviri, Terminoloji, Rıza Nur, Samson ile Dalila
Abstract
The art of opera has always been interpreted together with the concept of nationality in Turkish history and has always been a branch of the art of elite because of its appeal to a limited segment. Rıza Nur, one of the politicians of the Republican period; is a name that contributes to the art of opera through translation. One of the translations of Rıza Nur, who wants the formation of a Turkish opera, on the opera field; It was published in Sinop Printing House in 1921 with Samson and Dalila. The copyright foreword at the beginning increases the value of the work by providing a source for the terminology of performing arts. In the foreword, Rıza Nur has put together the opera terms he thinks are not yet available in Turkish with his explanations and explained them in comparison with their counterparts in Eastern and Western cultures. In order to determine the validity of the definitions in the preface of Samson and Dalila translations, evaluations were made by comparing them with the definitions in the Dictionary of Theater Terms prepared by Haldun Taner, Metin And and Özdemir Nutku, which are a valid source in the performing arts literature.
Opera, which is a multi-layered art and practices, creates its own terminology by incorporating the terms of many scientific fields because it fuses many art disciplines under its own name. Samson and Dalila translation, considering the publication date of the work; should be added to the terminology of performing arts as one of the oldest sources of terminology.
Keywords
Opera, Translation, Terminology, Rıza Nur, Samson and Dalila