TAŞLICALI YAHYÂ BEY DİVANINDA ŞİİR ANLAYIŞI
(PERCEPTION OF POETRY IN DIVAN OF TASLICALI YAHYA
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Deva Özder
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
20
|
|
Sayfa |
:
234-280
|
Özet
Bu çalışma ile divan şiirinin büyük bir gelişme göstererek klasikleştiği XVI. yüzyılın önemli isimlerinden biri olan Taşlıcalı Yahyâ Bey’in divanından hareketle döneminin şiir anlayışının, şairin şiire ilişkin duygu ve düşüncelerinin, kendi şiirini nasıl ve nerede gördüğünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Şair, divanında poetik görüşlerine genellikle kasidelerinin fahriye bölümünde, gazellerinin mahlas beyitlerinde ve yine eserinin dibace kısmında yer vermiş, bu beyitlerde şiir için gerekli olan temel unsurlara, iyi bir şiirde olması gereken hususiyetlere dair değerlendirmelerde bulunmuştur. Sözgelimi şaire göre şiir hikmetli sözler ihtiva etmeli, okuyanın gönlüne ferahlık vermeli, kısa ve öz olmalı, daha önce söylenmemiş fikirleri, düşünülmemiş hayalleri dile getirmelidir. Şair için sevgiliye ulaşma vasıtası olan ve sevgilinin güzelliği vasfedildikçe değer kazanan şiir, asla cahil, bilgisiz, kötü düşünceli kimselere ulaştırılmamalıdır. Yaşadığı dönemde “sâhib-i seyf ü kalem” unvanına layık görülen Taşlıcalı Yahyâ Bey’in şiire dair yaptığı bu tür değerlendirme, tenkit ve izahlar klasik Türk şiirinin poetikasının bir bütün olarak tespit edilmesine yönelik çalışmalara katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler
Taşlıcalı Yahyâ Bey, poetika, şiir anlayışı, şiir, klasik Tük şiiri
Abstract
In this study, it is aimed to define how and where Taşlıcalı Yahya, who was an important figure of 16th century in Divan Literature, sees his poetry, what he feels and thinks about the poetry and what the perceptives of the poetry in this era are. He mentioned about his poetic thoughts in the fahriye parts of the odes, pseudonym parts of the gazelles and preamble parts of his work of art. He made some evalutions about the fundamental elements for poetry and the specialities which should be in a good poem. For instance, according to the poet, a poem should include aphorism phrases, give relief to a reader’s heart, be brief and to the point, reflect unthought ideas and unspoken dreams. It is stated by the poet that, poetry is a tool to reach the lover and it becomes valuable when it verbalizes the beauty of the lover and because of this, it should never be transported to the illitrate, ignorant and ill-intentioned people. This poetry evaluation, critism and explanation of Taşlıcalı Yahya who got the denotation of “sahib-i seyf ü kalem”, contribute the studies about defining Turkish poetry as a whole.
Keywords
Taşlıcalı Yahya Bey, poetic, perceptive of poetry, poem, classical Turkish poetry